بشارت و انذار - هدایت و ابعاد آن نسخه متنی

خـود را يـافـتـه و آراسـتـه مـى گـردد و اهـل آن مـطـمئن مى شوند كه مى توانند از آن بهره مند گردند، (ناگهان ) فرمان ما، شب هنگام يا روز فـرا مى رسد (سرما يا صاعقه اى را بر آن مسلط مى سازيم ؛) و آنچنان آن را درو مى كنيم كه گويى ديروز هرگز (چنين كشتزارى ) نبوده است ! اين گونه ، آياتِ خود را براى گروهى كه مى انديشند، شرح مى دهيم !

در اين مثال ، زيبايى و ناپايدارى متاع دنيا به زيبايى و ناپايدارى علف هايى تشبيه شده كه بـهـاران از زمـين مى رويند و آن را زيبا و سرسبز مى كنند، ولى به زودى پژمرده و خشك شده و پـراكـنـده و نـابـود مـى گـردنـد. مـتـاع هـاى دنـيـوى نـيـز چـنـيـن اسـت . هـمـيـن كـه اهـل دنـيـا بـه نـعمت هاى آن دل خوش كرده و گمان مى كنند كه براى هميشه آن را در اختيار خواهند داشـت ، نـاگـاه فـرمـانـى از جـانـب خـدا رسـيـده و تمام آن نعمت ها را از اينان مى گيرد، چنان كه گويى آن نعمت ها در اين سرزمين وجود نداشته اند.

3- خـوشـه هـفـتـصـد دانـه :

خـداوند وعده داده كه صدقات را پرورش دهد و زياد گرداند، براى اينكه اين وعده را محسوس كند، مثال زير را زده است :

(مـَثـَلُ الَّذِينَ يُنفِقُونَ اءَمْوَالَهُمْ فِي سَبِيلِ اللّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ اءَنْبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنْبُلَةٍ مِاْئَةُ حَبَّةٍ وَاللّهُ يُضَاعِفُ لِمَن يَشَاءُ وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ )(276)

مـَثـَل كـسـانـى كـه امـوال خـود را در راه خـدا انـفـاق مـى كـنـنـد، هـمانند بذرى است كه هفت خوشه بـرويـانـد، كـه در هـر خـوشـه يـك صـد دانـه بـاشـد و خـداونـد آن را بـراى هر كس بخواهد (و شايستگى داشته باشد) چند برابر مى كند و خداگشايش دهنده و داناست .

بشارت و انذار

قـرآن كـريـم بـراى هـدايـت انـسـان بـه سـوى تـرقـى و كـمال و بازداشتن او از سقوط وانحطاط از دو روش (بشارت و انذار) استفاده كرده است . گاهى انسان را به پيمودن راه راست و اعمال صالح تشويق نموده نتايج نيكوى آن را متذكر مى شود و گاهى نيز او را از پيمودن راه خطا و انحراف برحذر داشته عاقبت بد آن را يادآور مى گردد.

بـشـارت هـاى قـرآن مـجيد برخى در مورد دنيا و برخى مربوط به جهان آخرت است . همچنان كه انـذارهـا نـيـز بـرخى مربوط به عذاب هاى دنيوى و بعضى مربوط به قيامت و پس از آن است . به عنوان مثال ، خداوند متعال براى تشويق بشارت دنيوى به زندگى گذشتگان اشاره نموده و فرموده است :

(وَلَوْ اءَنَّ اءَهـْلَ الْقـُرَى اَّمـَنـُوا وَاتَّقـَوا لَفـَتـَحـْنـَا عـَلَيـْهـِمْ بـَرَكـَاتٍ مـِنَ السَّمـاءِ وَالْأَرْضـِ )(277)

و اگـر اهـل شهرها و آبادى ها ايمان مى آوردند و تقوا پيشه مى كردند، بركات آسمان و زمين را بر آنها مى گشوديم .

البته اين بشارت مخصوص آنان نبوده و قاعده اى كلى است كه هر زمان اگر مردم ايمان آورند و تـقـوا پـيـشـه كـنـنـد، بـركـات الهـى در هـمـيـن دنـيـا نـيـز شـامـل حـال آنـان مى شود. بشارت ديگر مربوط به بخشش گناهان است ، خداوند در اين زمينه بشارت هـاى فـراوانـى داده كه توبهِ توبه كنندگان را بپذيرد و از خطاهاى آنان درگذرد. برخى از بـشـارت هاى دنيوى قرآن مربوط به وعده نصرت به مؤ منان است ، كه اگر به يارى دين خدا برخيزند، خداوند نيز به مدد آنان شتافته و به وسيله ملائكه و ديگر امدادهاى الهى ، ياريشان خواهد كرد.

بـشـارت هـاى مربوط به جهان آخرت نيز فراوان تر از آن است كه نيازى به ذكر تك تك آنها بـاشـد، آيـات فـراوانـى از قـرآن بـه بـيـان نـعـم بـهـشـتـى و وعـده الهـى دربـاره دخول مؤ منان به سراى جاويد و متنعم شدن از نعمت هاى آن پرداخته است .(278)

در مـورد انـذار هـم آيـات نـاظـر بـه دو انـذار دنـيـوى و اُخـروى هـسـتـنـد. بـه عـنـوان مثال قرآن مجيد، مشركان را از هلاكت در دنيا مى ترساند و مى فرمايد :

(فَإِنْ اءَعْرَضُوا فَقُلْ اءَنذَرْتُكُمْ صَاعِقَةً مِثْلَ صَاعِقَةِ عَادٍ وَثَمُودَ )(279)