الگو دهى - هدایت و ابعاد آن نسخه متنی

اگر آنها روگردان شوند، بگو: من شما را از صاعقه اى همانند صاعقه عاد و ثمود مى ترسانم !

و يا در آيه ديگر، عذاب هاى دنيوى ديگرى را بر مى شمارد:

بـگـو: او(خـداونـد) قـادر اسـت كه از بالا يا از زير پاى شما عذابى بر شما بفرستد، يا به صـورت دسـتـه هاى پراكنده شما را با هم بياميزد؛ و طعم جنگ ( و اختلاف ) را به هر يك از شما به وسيله ديگرى بچشاند....(280)

بـيـان سـرگـذشـت گذشتگان و هلاكت بسيارى از آنها به وسيله عذاب هاى الهى در همين دنيا، در راسـتـاى انـذار آيـنـدگان و مخاطبان قرآن قرار دارد. آيات ناظر به عذاب هاى اُخروى كه براى ترساندن انسان ها از عذاب الهى نازل شده است نيز به حدى فراوانند كه مى توان گفت بخش بـزرگـى از آيات اين كتاب آسمانى را به خود اختصاص داده اند. برشمردن عذاب هاى مربوط بـه روز قيامت ، عذاب هاى جهنم ، خلود در آتش ، اوصاف جهنميان و... همگى براى تحقق همين هدف مى باشد.

نـكـتـه قـابـل تـاءمـل در ايـن روش هدايتى قرآن يعنى بشارت و انذار اين است كه قرآن مجيد به بـشـارت و انـذار بـه صـورت كـلى و بـراى مـجـمـوعـه اعـمـال بـسـنـده نـكـرده ودر بـسـيـارى از مـوارد بـراى هـر عـمـل ، بـشـارت و يـا انـذار خـاصـى را مـطـرح نـمـوده اسـت . بـه عـنـوان مـثـال دربـاره انـفـاق ، بـه انـفـاق كـنـنـدگـان وعـده اجـر بـزرگ و ايـنـكـه چـيـزى از امـوال آنـهـا كـم نـخـواهـد شـد را داده (281) و در مقابل ، كسانى كه از انفاق خوددارى مى كنند را به آتش دوزخ و داغ نهادن بر صورت (پيشانى )، پهلو و پشتهايشان تهديد كرده است .(282)

در مـورد نـمـاز نـيـز به نمازگزاران بشارت داده كه نمازشان سبب از بين رفتن گناهانشان مى گـردد(283)

و بـه سبب آن به اجر الهى دست مى يابند.(284) از سوى ديگر كـسـانـى را كه به نماز اهميت نداده و آن را از بين مى برند تهديد به مجازات نموده و جزاى آن را جهنم دانسته است .(285)

در آيـاتـى نيز به ذاكران وعده داده كه خداوند به ياد آنها خواهد بود،(286)و خواسته هـايـشـان را بـر آورده مـى سـازد.(287) در مـقـابـل اعـراض كـنـنـدگـان از يـاد خـدا را بـه تـنـگى معيشت و كورى در آخرت تهديد نموده است .(288)

نـكته ديگرى كه در اين روش هدايتى قرآن بايد مورد توجه قرار گيرد اين است كه قرآن مجيد ايـن دو عـنـصـر بشارت و انذار را در كنار هم ذكر كرده تا نتيجه آن ايجاد حالت خوف و رجاء در كـنـار هم در قلب بندگان خدا باشد؛ زيرا در تربيت افراد بايد توجه داشت كه بشارتِ تنها امـيـد بيش از حد به افراد مى دهد و انذارِ تنها نيز به نااميدى و ياءس منجر مى شود. خداوند در توصيف خود در چندين آيه ، دو وصف غفور و رحيم را در كنار شديد العقاب بودن آورده است .

(اعْلَمُوا اءَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ وَاءَنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ )(289)

در مورد رسالت پيامبران نيز انذار و تبشير در كنار هم ذكر شده است :

(رُسُلاً مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ لِئَلا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ )(290)

الگو دهى

از ويژگى هاى روحى و روانى هر انسان ، علاقه به داشتن الگو و نمونه است . نقش تربيتى الگـوها در زندگى انسان انكارناپذير است و به طيف و گروه خاصى نيز اختصاص ندارد. هر كس در زندگى خود تحت تاءثير كسانى قرار مى گيرد كه آنان را به عنوان نمونه و سرمشق انتخاب كرده است .

قـرآن مـجـيد به اين نكته روانى توجه داشته و به معرفى الگوى هاى شايسته پرداخته است تـا بـشـريـت در طـول تـاريـخ و در هـمـه صـحـنـه هـاى زنـدگـى از آنـان سـرمـشـق گـرفـته و اعمال و افكار خود را بر راه و روش آنان تطبيق دهد :

(لَقـَدْ كـَانَ لَكـُمْ فـِي رَسـُولِ اللَّهِ أُسـْوَةٌ حـَسـَنَةٌ لِمَن كَانَ يَرْجُوا اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْاَّخِرَ وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيراً )(291)

بـدون شك ، براى شما در (زندگى ) رسول خدا سرمشق نيكويى است ، براى كسى كه اميد به رحمت خدا و روز رستاخيز دارد و خدا را بسيار ياد مى كند.