هدایت و ابعاد آن نسخه متنی

اين امراض ‍ روحى مبتلا بوده اند، آن را مايه درس آموزى مؤ منان قرار داده است .

3- تشريع بسيارى از عبادات : گفتنى است كه هدف از تشريع بسيارى از عبادات در قرآن مجيد بـه هـمـان بـُعـد تـربـيـتـى ايـن كـتـاب الهـى بـرمـى گـردد؛ زيـرا خـداونـد مـتـعال براى تربيت روح و روان آدمى وجود عبادت را مقرر فرموده و هر عبادتى را براى اصلاح جـنـبه هاى خاصى از اخلاق و اعمال او ضرورى دانسته است . قرآن مجيد پس از بيان حكم طهارات سه گانه يعنى وضو، غسل و تيمم ، تشريع آنها را جهت طهارت انسان دانسته و مى فرمايد :

(...مَا يُرِيدُ اللّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُم مِنْ حَرَجٍ وَلكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ)(28)

خداوند نمى خواهد مشكلى براى شما ايجاد كند، بلكه مى خواهد شما را پاك سازد و نعمتش را بر شما تمام نمايد، شايد شكر او را به جا آوريد!

حـكـمـتـهـايى نيز كه براى عبادات نقل شده همگى حاكى از بُعد تربيتى آنهاست : در مورد نماز، دورى از كـبر و غرور مطرح شده ، زيرا به وسيله نماز انسان پيشانى به درگاه الهى ساييده و خـود را از مـرض روحـى تـكـبـر و غـرور دور مـى سـازد. بـسـيـارى از عـبـادات روح بـخـل را از انـسان دور كرده و بسيارى از آنها نيز انسان را به داشتن روحيه همدردى با خلق خدا فرا مى خواند.

ج ـ بعد اجتماعى

از آنـجـا كـه زنـدگـى انـسـان بـه صورت اجتماعى است و انسان با توجه به جنبه هاى مختلف نـيـازهـايـش نـمـى تـوانـد فـردى زنـدگـى كـنـد و هـمـچـنـيـن بـه دليـل تـاءثـيـر و تاءثرهاى متقابل فرد و اجتماع در يكديگر، هر مكتبى كه خواهان ساختن افراد بـشـر بـاشـد هـرگـز نـمـى تواند از هدايت اجتماع چشم بپوشد و رسالتى براى خود در هدايت جامعه احساس نكند.

قـرآن مـجـيـد كه صادق ترين مدعى در زمينه شناخت و هدايت افراد بشر است هرگز جامعه را به حـال خـود رهـا و رسـالت خـود را در ايـن زمـينه فراموش نكرده است . آيات فراوانى از اين كتاب الهـى بـه بـيـان سـنـت هـاى اجـتـمـاعـى در جـامـعـه بـشـرى اشـاره نـموده و در آيات بسيارى نيز دستورالعمل هايى را مطرح كرده كه با اجراى آنها به دست مؤ منان ، جامعه اى محقق خواهد شد كه در سايه آن افراد نيز به راحتى بتوانند به هدف خلقتشان كه همانا عبوديت حق است برسند. در ايـن بـخـش از بحث به برخى از اهم اين دستورات كه همگى در راستاى هدايت هاى قرآنى ساختن جامعه اى سالم است مى پردازيم :

1- نـهـى از پـذيـرفـتـن ولايـت طاغوت ها : در هر جامعه كسانى وجود دارند كه مانع ساختن جامعه سـالم مـى شـوند و در راءس اين گروه طاغوت ها و ظالمان قرار دارند، از اين رو يكى از وظايف اوليـه مؤ منان در اين باره ، نفى ولايت طاغوت ها مى باشد؛ زيرا اگر همه مردم دست به هم داده و زيـر بـار ظـالمـان نـرونـد، جـايگاهى براى اِعمال ظلمشان نمانده و از اريكه قدرت سرنگون خـواهـنـد شـد. و ايـن اوليـن قدم در برپايى جامعه اى صالح خواهد بود. اين دعوت در برخى از آيات بصورت صريح و در برخى در ضمن بيانِ مبارزه پيامبران گذشته با حاكمان ظالم آورده شده است .

2- دعـوت بـه بـرچـيـدن شرك و ظلم از روى زمين و حاكميت بخشيدن به دين خدا: يكى از فلسفه هـاى اسـاسـى تـشـريع جهاد در اديان الهى و بويژه دين اسلام اين است كه جهاد مقدمه اى براى تـشكيل حكومت صالحان و رخت بربستن حكومت مشركان و ملحدان است . قرآن مجيد به صراحت بيان مى دارد كه :

( وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لاَتَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلّهِ ....)(29)

و بـا آنـهـا پـيـكـار كـنـيـد، تـافـتنه (شرك و سلب آزادى ) برچيده شود و دين (و پرستش ) همه مخصوص خدا باشد.

3- قيام مردم به قسط و عدل : نياز به قسط و عدل در تحقق جامعه صالح و سالم از ضروريات اوليه است . در سايه اجراى عدالت است كه همگان به حق خويش مى رسند و امنيت روحى و روانى نـيـز در جـامـعـه سـايـه گـسـتـر مـى گـردد. آيـات كـتـاب الهـى در چندين مورد سخن از قيام به عـدل و قـسـط سـرداده (30) و در يـك آيـه نـيـز بـه صـراحـت يـكـى از اهـداف اصـلى ارسال رسولان را (قيام مردم به قسط) دانسته است :

(لَقـَدْ اءَرْسـَلْنـَا رُسـُلَنـَا بـِالْبـَيِّنـَاتِ وَاءَنـزَلْنـَا مـَعـَهـُمُ