حرف "ز"
زحر بن قيس جعفى
زَحر [ در نام زحر بن قيس اختلاف است، در تاريخ بغداد و كتاب الجمل زحر و در رجال طوسى زهر ضبط شده و در بعضى نسخ الاصابه زجر و در وقعة صفين در سه مورد زحر و در موارد ديگرى زجر آمده است، اما صيحح آن زحر است و زجر اشتباه مى باشد. ] فرزند قيس بن مالك جعفى از سواركارانِ نامى عصر خود در كوفه بوده است. شيخ طوسى او را از اصحاب امير مؤمنان على عليه السلام به شمار آورده است. [ رجال طوسى، ص 42، ش 14. ]شيخ مفيد، زحر بن قيس را حامل نامه حضرت على عليه السلام به مردم كوفه ذكر مى كند و مى نويسد: موقعى كه حضرت ناكثين را شكست داد، عبداللَّه بن عباس را به عنوان حاكم بصره منصوب نمود و خود عازم كوفه گرديد و قبل از عزيمت نامه اى براى مردم كوفه نوشت، و به وسيله زحر بن قيس نامه را فرستاد. [ الجمل، ص 398. ]
او به ديدار رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله نايل شده است. و از سواره نظام و اصحاب و ياران اميرالمؤمنين عليه السلام و از ملازمان آن حضرت بوده و حضرت عليه السلام هم او را مورد عنايت قرار داده و هر گاه به او مى نگريست، مى فرمود: مَن سرّه أن ينظر إلى شهيد الحىّ، فلينظر إلى هذا؛ هر كه دوست دارد شهيد زنده اى را ببيند به اين مرد "زحر بن قيس" نگاه كند.
همو مى افزايد: امير مؤمنان عليه السلام روى كاردانى و ايمانى كه در زَحر سراغ داشت، وى را به امارت و حكومت مدائن برگزيد. [ الاصابه، ج 2، ص 631. ]