اقتصاد و ميانه روى ثروت مى آورد - اخلاق از دیدگاه قرآن، پیامبر و عترت نسخه متنی

خود را هميشه از مردم مستغنى بداريد

قال رسول الله عليه السلام استغنوا عن الناس و لو بشوص السواك 147 پيامبر عليه السلام فرمود خود را از مردم بى نياز كنيد، و چيزى از آنان نطلبيد اگر چه يك رشته چوب و يا مسواك آنان باشد در حديث قدسى خداوند به حضرت موسى عليه السلام فرمود اى موسى نمك عذايت را هم از من بخواه ، حكايت دارد كه بنده جايى كه خداوند قادر متعال را دارد چرا دست به سوى يكى از نيازمندان خدا دراز كنم

شرافت و حرمت مؤ من را پيامبر عليه السلام در قيام به ليل و بى نيازى از مردم معرفى كرده و فرمود شرف المومن قيامه بالليل و عزه استغناوه عن الناس شرف مؤ من در شب زنده دارى او به عبادت خدا است و عزتش در بى نيازى او از مردم است

اقتصاد و ميانه روى ثروت مى آورد

عن على عليه السلام من صحب الاقتصاد دامت صحبه الغنى له و جبر الاقتصاد فقره و خلله ، كسى كه ميانه روى و اقتصاد را شيوء خود سازد ثروت و بى نيازيش دوام خواهد داشت ، و روش اعتدال و فقر و مشكلات زندگى او را جبران خواهد كرد

حرص و بخل تشكيك به رزاقيت خداوند است

حرص و بخل كه ضد معنا و مفهوم اقتصاد و قناعت است موجب شك و ترديد به رزاقيت خداوند است حضرت على عليه السلام فرمود على الشك و قله الثقه مبنى الحرص و الشح على عليه السلام فرمود حرص و بخل مبنا و اساسش بر پايه شك بى اعتمادى به خدا است

و امام صادق عليه السلام در مذمت حرص فرمود حرم الحريص خصليتن و لزمته خصلتان حرم القناعه فافتقد الراحه و حرم الرضا فافتقد اليقين انسان حريص از دو خصلت محروم ، و ملازم است ، چون قانع نيست از آسايش و راحتى است ، و چون از قضاء الهى راضى نيست فاقد يقين است ثمره طمع ذلت در دنيا و آخرت است عن على عليه السلام ثمره الطمع ذل الدنيا و الاخره 148 ثمره و ميوه طمع ذلت در دنيا و آخرت است با اين صفت زشت طمعكار به پيش همه اهل دنيا و آخرت و خوار است عزت و شرافت خويش را با طمع بمال دنيا از دست مى دهد در جاى ديگر امير عليه السلام فرمود من لم ينزه نفسه عن دنائه المطامع فقد اذل نفسه و هو فى الاخره اذل و اخرى 149 كسى كه نفس خود را از پستى مطامع منزه ندارد با اين صفت مذمون خود را در دنيا ذليل و در آخرت ذلت و خواريش فزونتر خواهد بود به جابر جعفى باقر عليه السلام چنين فرمود و اطلب بقاء العز باماته الطمع ، و ادفع ذل الطمع بعز الياس امام باقر عليه السلام فرمود اى جابر، بقاى عزت خود را در نابودى ساختن طمع در ضمير خود طلب كن ، و ذلت طمع را با عزت نااميد از آنچه در دست مردم است دفع نما اين بخش اخلاق اقتصادى ، يعنى چگونه زيستن ، و به چه نحو برخورد كردن و در ارتباط با مسائل كلى اقتصادى چگونه مواجه شدن را با صدها چگونگى ديگر با تمام رسانديم ، از خداوند بزرگ توفيق اخلاق همزيستى مسالمت آميز را آزرومند باشيم

اخلاق مشاوره و راهنمائى

مشورت در تمامى كارهاى مهم يك مسلمان نقش معقول و قابل توجهى را در بر دارد لذا در تمام كارهاى خير و قابل توجه از مشاوره و مذاكره با آدمهاى صاحب عقل و درايت ننموده و مضايقه نكنيد و قران توصيه مى نمايد و شاورهم فى الامر در تمامى كارهاى باصاحبان عقل و درايت مشورت كنيد

با صاحبان علم و خرد مشورت نمائيد

قال على عليه السلام خير من شاورت ذوى النهى و العلم و اولوا التجارب و الحزم 150 على عليه السلام فرمود بهترين كسى كه با او مشورت مى نمائى صاحب عقل و بازدارنده از بديها و صاحب علم و تجربه و دورانديش باشندپيامبر فرمود المستشار مؤ تمن فان شاء اشار و ان شاء سكت فان اشار فليشر بما لو نزل به فعله 151 كسى كه با وى مشورت كنند بايد امانتدار باشد، اگر بخواهد راءى دهد مشورت را مى پذيرد و اگر نخواهد ساكت و خاموش مى ماند و راءى نمى دهد، و اگر راءى داد همان گويد كه گويد كه اگر براى خود او بود مى كرد نبى اكرم عليه السلام فرمود الحزم النظر فى العواقب و مشاوره ذوى