از كار بيهوده بپرهيز و زبان از لغزش نگهدار
يا اباذر دع مالست منه فى شى ء ولا تنطق فيما لا يعنيك ، واخزن لسانك كما تخزن ورقك 218 پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود اى اباذر هر چه را كه در آن ترا بهره اى نيست رها كن ، و به سختى كه فايده اى به حال تو ندارد لب مگشا، و زبان خود را از لغزشها مانند پول كه در حفظ آن مى كوشى نگهدارى كن كه در توصيه ديگرش پيامبر صلى الله عليه و آله مى فرمايد يا اباذر ان الله عزوجل اذا اراد بعبد خيرا فقهه فى الدين و زهده فى الدنيا و بصره بعيوب نفسه 219 اى اباذر خداوند عزوجل هرگاه خبر كسى را بخواهد او را در دينش فقيه و دانا مى گرداند، و در دنيا به زينت زهد مزين مى نمايد، و او را به عيب هاى خويش بصير و بينا مى گرداند اگر كسى بپرسد كه چرا خداوند اين حالت را براى بعضى دون بعض ديگر مى خواهد؟ در پاسخ بايد گفت صلاحيت ها و ارزشهاى معنوى را خود شخص بايد در خود ايجاد كند تا لياقت اين كرامت و عنايت را از طرف پروردگارش بدست آورداز هزاران كلام انبياء هشت انتخاب كردم
لقمان حكيم مى گويد چهارصد پيامبر را خدمت كردم و از آنها هزارها سخن آموختم كه همه آنها هشت سخن را انتخاب كردم اول اذا قمت الى الصلاة فاحفظ قلبك هرگاه به نماز ايستادى قلبت را از غير خدا حفظ كن دوم چون در مجالس نشستى زبانت را كنترل كن ، از هر سخنى بيفايده و يا مضر خودارى كن سوم اذا جلست على المائده فاحفظ بطنك هرگاه بر سفره غذا نشستى از هر غذاى نامناسب اجتناب كن ، غذاهاى كه مناسب با حال تو نيست چهارم اذا دخلت بيتا غير بيتك فاحفظ عينك اگر داخل منزلى شدى چشمت را از هر نامحرمى حفظ كن و به چپ و راست نگاه نكن پنجم دو چيز را فراموش نكن ، خدا را كه همه جا با تو است ، مرگ را كه هرگز از تو جدا نمى شود، بالاخره گريبانت را خواهد گرفت ، ششم دو چيز را بخاطر مسپار، به كسى كه به تو بدى كرد فراموش كن و در صدد انتقام و تلافى مباش هر يك از رقم پنجم و ششم دو سخن كه مجموعا هشت سخن است كه حضرت لقمان از انبياء عظام برگزيده است ابوحاتم رازى گفت حكما از افلاطون و سقراط و ارسطو علوم خود را از پيامبر بدست آوردند و از آنها لقمان حكيم است كه در اثر شاگردى انبياء معاصرش به مقام حكمت و دانش و بينش رسيده اندزبانت را مركب غيبت برادرت قرار مده
عن على عليه السلام اياك ان تجعل مركبك لسانك فى غيبه اخوانك او تقول ما يصير عليك حجه و فى الاساة اليك عله 220 بپرهيز از اينكه زبانت را در غيبت نمودن برادرانت مركب خود قرار دهى يا اينكه چيزى بگوئى كه بر عليه تو حجت باشد يا در بدى نسبت به تو علت باشد با توجه به اينكه تو بوسيله زبانت و بديهايت حجت و دليل و علت بر محكوميت و جهنمى شدنت بوده باشداز مصاحبت با عيب جويان بپرهيزيد
عن على عليه السلام اياك و مباشره مبتغى عيوب الناس فانهم لم يسلم مصاحبهم منهم 221 از مباشرت و معاشرت با عيب جويان بپرهيزيد زيرا رفيق و مصاحبى ايشان از گزندشان محفوظ نخواهد ماند
جانم به فداى آنكه او اهل بود
خواهى كه بدانى به يقين دوزخ را
دوزخ به جهان صحبت نااهل بود
سر در قدش اگر نهى سهل بود
دوزخ به جهان صحبت نااهل بود
دوزخ به جهان صحبت نااهل بود