اغلب آنهايى كه تحولات سياسى اجتماعى ايران را در يكصد و پنجاه سال سلطه ى انديشه ى تجدد و ترقى مطالعه كرده اند معتقدند كه جريان تجددطلبى ايران قبل از اينكه يك جريان فكرى، فلسفى يا علمى باشد يك جريان تمام عيار سياسى است. به عبارت ديگر، تمامى كسانى كه بنيادهاى انديشه ى تجددگرايى را در ايران پايه ريزى كرده اند قبل از اينكه اهل فكر، معلم حكمت، آموزگار فلسفه و يا دانشجوى سياست باشند و اعتقادات و باورهايشان برخاسته از عمق جان و جوهر انديشه و محصول سالها تفكر و تعمق در دقايق علمى و ظرايف عقلى باشد، چهره هاى سياسى و كارگزاران حكومتى دوران خود بودند.