روشنفكرى و ملى گرايى به مثابه پاى بندى به عناصر شناسايى هويت ايرانى - در حسرت تجدد و ترقی نسخه متنی

روشنفكرى و ملى گرايى به مثابه پاى بندى به عناصر شناسايى هويت ايرانى

در بخش هاى گذشته، از زبان، خط، نژاد، آداب و سنن اجتماعى و تماميت ارضى به عنوان شناسايى هويت ملى نام برده شد. اگر بدون مجادله ى عقلى اين عناصر را به عنوان اركان هويت ملى بپذيريم، جريان روشنفكرى در سير تاريخى خود، در پناه شعار ملى گرايى تا چه ميزانى به اين اركان اعتقاد داشته و در تحول آن كوشيده است؟ براى بررسى ميزان اعتقاد و عملكرد اين جريان در حوزه عناصر شناسايى هويت ايرانى اسناد و مدارك قابل توجهى وجود دارد كه از حقيقت اين شعار و پاى بندى جريان روشنفكرى بدان پرده بر مى دارند. آخوندزاده به عنوان يكى از آغازگران شعار ملى گرايى و يكى از پايه گذاران انديشه ى تفكيك هويت ملى از هويت دينى معيار مناسبى براى اين بررسى مى باشد. او، كه در بسيارى از نوشته هاى خود به دنبال روزنه اى است تا بخشى از تاريخ ايران را از بخش ديگر آن جدا كند. در تبيين عناصر هويت ملى خود آنچنان دچار تناقضات مى شود كه عملاً شعار ملى گرايى او در نوعى غرب گرايى سطحى و كودكانه استحاله مى گردد. در افكار او همه ى اركان و عناصر هويت ملى در رسم الخط خلاصه مى شود.