مرحوم دكتر على شريعتى مى نويسد: روشنفكر... در يك كلمه، انسانى است كه «جاى - گاه» خويش را احساس مى كند، يعنى نسبت به وضع خويش در جهان و جامعه و تاريخ آگاهى دارد و طبيعى است كه در هر يك از اين رابطه ها به نوعى خود را متعهد و مسئول احساس مى نمايد. دو مفهوم «جاى» و «گاه» را مرحوم شريعتى به اين دليل جداى از هم و با تأكيد مطرح مى كند، تا نشان دهد روشنفكر انسانى است دردمند، مسئول و متعهد كه هم مقتضيات زمان خود را درك مى كند و هم موقعيت و موضع خويش را در جهان مى شناسد و براساس اين شناخت عمل مى كند. ما در قسمت هاى گذشته نيز گفتيم كه مرحوم ملاصدرا معتقد بود كه متفكر يا انسان معقول كسى است كه فرزند زمان خود باشد و روح زمان خود را درك كند و متناسب با اين روح با زمان خود برخورد نمايد. مرحوم ملاصدرا در مقدمه كتاب مبدأ و معاد به نوع ديگرى نسبت متفكر با عالم، آدم و تاريخ را بحث و بررسى مى كند و در تفسير اين سخن ارسطو كه هر كه خواهد شروع در علوم ما نمايد بايد كه فطرتى ديگر به هم رساند. مى نويسد:
لطفا منتظر باشید ...
