در حسرت تجدد و ترقی نسخه متنی

«بعد از چندى به خيال اين كه سد راه الف باء جديد و سد راه سويلزاسيون در ملت اسلام دين اسلام و فناتيزم آن است، براى هدم اين دين و رفع فناتيزم در اسلام به تصنيف كمال الدوله شروع كردم.» آخوندزاده نه تنها جامعه، سياست، اقتصاد، نظم، قانون، دين و ايمان مردم ايران را مثل اروپا مى خواست بلكه افراط در تقليد را به حدى رساند كه حتى خط و الفباى مردم ايران را نيز شبيه بلاد فرنگستان مى خواست و براى اثبات اين خواسته جاهلانه خود حتى شعار مى داد كه علت «عقب ماندگى ملت اسلام از الفباء است... خط قديم ما نيز براى امور دينيه تنها در دست علما و روحانيون باقى بماند و خط تازه فقط براى انتشار علوم فرنگستان و براى امورات ملكيه و دولتيه متداول گردد. بعداً تقى زاده اين افراط جاهلانه آخوندزاده را اصلاح كرد و زبان ملت ايران را از دايره تغيير و تقليد به سبك فرنگى خارج ساخت. اما بر تمام اركان تقليد بلاشرط و قيد و تسليم مطلق شدن به اروپا و أخذ آداب و عادات و رسوم و تربيت و علوم و صنايع و زندگى و كل اوضاع فرنگستان تأكيد داشت.