کاربرد نخستين شان, شغل و کار مهم بوده است. به همين جهت بيش تـرين جايي که به کار رفته درباره خداوند متعال است, مانند: (کل يوم هـو فـي شـان.) در کتابهاي چهارگانه روايي شيعه که حدود شصت بار اين واژه و بـرگـرفته هاي از آن, به کار رفته, حدود سي مورد آن مربوط به خداوند است که ساحت او از مقام اعتباري به دور است ولي اين واژه, کم کـم بـراي امـور اعـتباري به کار رفت و در اين معني استقرار يافت به طـوري که امروزه وقتي شان گفته مي شود, تنها مقامهاي اعتباري به ذهن مي آيد. در عبارت عروه الوثقي آمده بود:(وشـانـه شـرفا وضعه)66 و در قسمت ديگر آن عبارت آمده: (فاذا کان من شانه رکوب المحمل او الکنيسه.)67
اشکال:
مـمـکن است کسي بگويد که بررسي واژه شان گره را نمي گشايد; زيرا اگر چـه شـان در قـرآن و روايت به معناي شغل و کار است و ربطي به مقام و ارج اعـتـباري ندارد, ولي ما از مذاق فقه و بررسي بابهاي گوناگون آن بـه دسـت مـي آوريم که بين انسان آزاد و برده فرق گذاشته, با اين که فـرق و جـدايي آن دو اعتباري محض است و يا مي يابيم که بين مسلمان و مـشـرک, مـومـن و کـافـر فرق قأل است با اين که آنان فرقي ندارند و بـالاخره بين عالم و جاهل فرق قأل است. بنابراين, چه اشکالي دارد که گـفـتـه شـود: بين رئيس و کارمندان شريف و وضيع, غني و فقير نيز فرق قـأـل بـاشـد و بـراي هـر يک رتبه و جايگاه مخصوصي قرار دهد و همين فرقها را امروزه با واژه (شان) باز مي شناسند.
جـواب:
در عالم تکوين و جهان خارج از ذهن, فرق بين موجودات زياد است و بـراسـاس هـمـيـن فـرقها و جداييهاست که چيزهاي گوناگون از يکديگر بـازشـنـاخته مي شوند و گونه هاي گوناگون تشکيل مي شود و در هر گونه بـاز بـا تـوجه به ويژگيهاي گوناگون, صنفها و دسته هاي بسياري تشکيل مـي شود و اين جداييها و فرقها, گاهي جسمي, ظاهر و آشکار است, مانند فـرق بـيـن انـسان بلندقد و انسان کوتاه قامت و گاهي تفاوتها روحي و درونـي اسـت, مـانـند انسان بخيل و سخي,ترسو و شجاع, خوش انصاف و بي انصاف, تنبل و زرنگ, راحت طلب و کوشا و ....
لطفا منتظر باشید ...
