لطفا منتظر باشید ...
رفع يك شبهه
دو آيه در قرآن هست كه بعضى از مفسرين و نه همه آنان خيال كرده اند كه اين دو آيه به نوعى با يكديگرمنافات دارند و يكى را ناسخ ديگرى دانسته اند.يكى آيه اى است كه مى فرمايد:( " يا ايها الذين امنوا
اتقوا
الله حق تقاته " ) (1) يعنى تقواى خدا را داشته باشيد آنچنان كه شايسته اين تقواست . و آيه دوم همين آيه
مورد بحث است :( " فاتقوا الله ما استطعتم " ) تقواى الهى داشته باشيد به آن اندازه كه قدرت داريد .بعضى از مفسرين گفته اند كه آيه دوم ناسخ آيه اول است
تخصيصى است در مفاد آيه اول
چون اين كه "
آنچنان كه او شايسته است تقواى او را داشته باشيد " مافوق قدرت بشر است . آيه دوم مى فرمايد شما كه نمى
توانيد آنچنان كه او شايسته است تقواى او را داشته باشيد پس به اندازه قدرت خودتان تقوا داشته باشيد
.همان طور كه بعضى از مفسرين مخصوصا صاحب تفسير الميزان مى فرمايند اين سخن درست نيست
اين دو آيه
اصلا با يكديگر منافات ندارند . چنين نيست كه در آيه اول گفته شده باشد نسبت به خدا آنچنان كه شايسته
اوست ولو اينكه مافوق قدرت شما باشد تقوا داشته باشيد
يعنى آن آيه تكليف به مافوق قدرت كرده باشد
خدا هيچ گاه تكليف به مافوق قدرت نمى كند
بلكه آيه اول ناظر به اين است كه تقواى هر چيزى متناسب با
خود آن چيز است .با توجه به اينكه گفتيم تقوا يعنى " خود نگهدارى "
مثلا اگر انسان بخواهد خودش را از كيفرهاى قوانين
دنيوى نگه دارد حداكثر خودنگهدارى اين است كه يك تخلف ظاهر و روشنى نكند .( " حق تقاته " ) در مورد
قوانين دنيوى همين مقدار است . اما آيا قانون بشرى اقتضا دارد كه من در قلب خودم هم رضايت به آن داشته
باشم ؟نه
ديگر قانون بشرى چنين اقتضايى ندارد . آيا من در دل خودم هم خلاف آن را خطور ندهم ؟نه
اين
يك امر قراردادى اجتماعى است كه بيش از آنچه گفتيم اقتضا ندارد . ولى تقواى الهى داشتن مطلب ديگرى
است . اينكه
انسان صرفا در عمل مخالفت نكند
يك درجه از تقواى الهى است .
1. آل عمران 102
