دعوت قرآن به احسان و ايثار - انسان کامل نسخه متنی

البته سعدي در اينجا منظور ديگري دارد و منظور او آن عده از متصوفه است كه كارشان فقط تسبيح و سجاده [ پهن كردن ] و دلق درويشي پوشيدن است و اساسا از كارهاي خيرخواهانه چيزي سرشان نمي شود . سعدي با اينكه خودش يك درويش است ، خطابش به آن درويشهايي است كه از خدمت به خلق چيزي نمي فهمند . منتها اول با يك لسان مبالغه آميزي مي گويد : " عبادت به جز خدمت خلق نيست " . گاهي بعضي ديگر ، همين مطلب را با تعبيرات ديگري مي گويند كه اين تعبيرات ، تعبيرات نادرستي است : " مي بخور منبر بسوزان ، مردم آزاري نكن " . از نظر اينها فقط در دنيا يك بدي وجود دارد و آن مردم آزاري است و يك خوبي وجود دارد و آن ، احسان به مردم است . مكتب محبت حرفش اين است كه فقط يك كمال و يك ارزش و يك نيكي وجود دارد و آن خير رساندن به مردم است ، و فقط يك نقص و يك بدي وجود دارد و آن آزار رساندن به مردم است .

دعوت قرآن به احسان و ايثار

اين مكتب را هم بايد بسنجيم . در اين كه از نظر اسلام خدمت كردن به خلق و احسان به مردم ، خودش يك ارزشي از ارزشهاي انساني و الهي است ، هيچ شكي نيست . محبت و خدمت به مردم ، و درد مردم را داشتن ، از نظر اسلام خود يك كمال و يك ارزش و يك نيكي است و مقامش هم بسيار عالي است ، ولي اسلام
با انحصارش مخالف است . آيه اي را در ابتداي سخن تلاوت كردم : " ان الله يأمر بالعدل و الاحسان و ايتاء ذي القربي و ينهي عن الفحشاء و المنكر و البغي " خدا شما مسلمانها را يكي به عدل( 1 ) امر مي كند و فرمان مي دهد و ديگري به احسان ، كه از نظر اخلاقي نه اجتماعي بالاتر از عدل است . خدا فرمان مي دهد كه نه تنها پا به حقوق مردم نگذاريد و تجاوز به حقوق مردم نكنيد ، بلكه از حقوق مشروع خود ، به مردم نيكي كنيد . ايثار يك اصل قرآني است . ايثار يعني گذشت ، يعني مقدم داشتن ديگران برخود در آنچه مال خود انسان است و به آن كمال احتياج را دارد و در عين كمال احتياج ، ديگري را بر خود مقدم مي دارد . ايثار يكي از باشكوهترين مظاهر انسانيت است و قرآن ، عجيب ايثار را ستوده است . درباره اصحاب پيغمبر يعني انصار كه مهاجرين را بر خودشان مقدم مي داشتند ، مي فرمايد : " و يؤثرون علي انفسهم و لو كان بهم خصاصة " ( 2 ) يا در آياتي كه در سوره " هل اتي " در شأن علي ( ع ) و زهراي مرضيه ( س ) و حسنين عليهماالسلام و اهل بيت عليهم السلام نازل شده است ، مي فرمايد : " و يطعمون الطعام علي حبه مسكينا و يتيما و اسيرا(_*) انما نطعمكم لوجه الله لا نريد منكم جزاء و لا شكورا " (3) كه داستانش را همه شنيده ايم . بعد از يك بيماري اي كه حسنين داشتند ، علي ( ع ) و زهرا ( س ) نذر مي كنند و روزه

1 عدل يعني اينكه حقوق مردم را رعايت كنيد و پا از مرز حقوق مردم آن طرفتر نگذاريد .

2.سوره حشر ، آيه . 9

3.سوره انسان ، آيات 8 و . 9