بررسی نقش امام سجاد (ع) در رهبری شیعه نسخه متنی

كرده اند تا دعاهاى امام سجّاد(عليه السلام) را، كه در صحيفه سجّاديه مشهور نيامده است، جمع آورى نمايند كه در نتيجه، صحيفه سجّاديه ثانيه، ثالثه و... پديد آمده است كه مجموعاً با صحيفه سجّاديه مشهور، شش صحيفه مى شوند و برخى از آن ها بيش از 180 دعا را شامل مى شوند.(1)

صحيفه سجّاديه (معروف) مشتمل بر 54 دعاست كه موسوم به «صحيفه كامله(2) سجّاديه» است.(3)

در ميان دعاهاى صحيفه سجّاديه، صلوات بر محمد و آل محمد بسيار تكرار شده; به گونه اى كه كم تر دعايى است كه اين عبارت را نداشته باشد. زمانى كه حتى نام گذارى اشخاص به اسم «على»، از سوى حكّام بنى اميّه جرمى نابخشودنى بود و سبّ امام على(عليه السلام)وسيله اى براى نزديكى به دستگاه حكومت به حساب مى آمد، به كار بردن اين عبارت، به طور مكرّر، ارزش خود را به خوبى نشان مى هد.

افزون بر اين ها، فصاحت و بلاغت صحيفه سجّاديه نيز همواره مورد توجه فصحا و بلغاى عرب بوده است.(4)

1 . شيخ آقا بزرگ تهرانى، الذريعة، ج 15، ص 18 ـ 21.

2 . در اين كه چرا به صحيفه سجاديه «صحيفه كامله سجاديه» گفته شده است، ر.ك به: سيدجعفر شهيدى، ص 190 ـ 191.

3 . راوى صحيفه، (متوكل)، به هارون مى گويد: اين دعاها 75 باب بوده كه يازده باب آن را فراموش كرده و شصت و چند باب آن را حفظ نمودم. مرحوم سيد عليخان مدنى پس از نقل بيان متوكل، احتمال مى دهد كه چند باب ديگر نيز توسط راويان بعدى حذف يا فراموش شده و عملا به 54 باب تقليل يافته است. (ر.ك به: حسينى حسنى مدنى شيرازى، رياض السالكين، ج 1، ص 197 ـ 198.

4 . ر.ك به: ابن شهر آشوب، مناقب آل ابى طالب، ج 4، ص 137.