لطفا منتظر باشید ...
ابتدايى در حكومت معصوم و يا نايب او و به عبارت ديگر در حكومت مشروع، معنا پيدا مىكند و منظور از بغى نيز شورش عليه امام عادل و حكومت مشروع است. كركى هيچگاه به جنگهاى صفويان عنوان جهاد نداد و مخالفان آن را باغى تلقى نكرد. همچنين هيچ نشانهاى از شركت او در اردوگاههاى جنگى وجود ندارد.كركى بحث جهاد را در آثار خود به شيوه سنتى مطرح كرده و به نظر او تنها امام عادل و اميرى كه امارت او شرعى باشد، يعنى از جانب امام منصوب باشد مىتواند اذن جهاد بدهد. ظاهراً در عصر غيبت، فقها نيز حق اعلان جهاد ندارند و بنابراين جهاد ابتدايى در نظر كركى تا عصر ظهور امام دوازدهم عليه السلام مشروع نيست1.
2. كركى و همكارى با دولتهاى جور
با توجه به محدوديت حكومتهاى مشروع در شيعه در مورد نوع رابطه با حكومتهاى جور ديدگاهها و رفتارهاى متفاوتى از سوى علماى شيعه اظهار شده است. اوّلين بار در دوره آل بويه اين مسئله مورد بحث قرار گرفت. شيخ صدوق در عين اينكه با بوئيان مرتبط بود و در جلسات علمى آنان شركت مىكرد، جز در شرايط اضطرار همكارى با دولت جور را جائز نمىشمرد2.سيد مرتضى رسالهاى مستقل در مورد همكارى با سلطان نوشته است. وى در اين رساله ابتدا سلطان را به عادل و ظالم تقسيم مىكند و قبول ولايت از جانب سلطان عادل را جائز و در مواردى واجب مىداند و در مورد قبول ولايت از جانب جائران را به واجب، مباح و قبيح تقسيم مىنمايد. واجب در صورتى است كه شخص بداند كه در صورت قبول1. ر.ك: جامعالمقاصد، ج 3، بحث جهاد، ص 385.2. شيخ صدوق، المقنع، ص 45.
