فصل دوم: اوضاع فرهنگى مذهبى در عصر محقق كركي - اندیشه سیاسی محقق کرکی نسخه متنی

‌

فصل دوم:

اوضاع فرهنگى مذهبى در عصر محقق كركي

تشيّع

سابقه نفوذ و ورود تشيّع در ايران به قرن اوّل هجرى باز مىگردد. سير گسترش شيعه در ايران تدريجى است و عوامل مختلفى در آن نقش داشته است. عناصر اعتقادى تشيّع به صورت‏هاى مختلفِ سياسى، اعتقادى و حبّ اهل‏بيت، از آغاز پذيرش اسلام در تفكّر مذهبى ايرانيان به چشم مىخورد. رفتار نژادپرستانه برخى از خلفا و عدالت و زهد علويّون از عوامل مهمّى بودند كه تمايلات شيعى مردم ايران را تقويت مىكردند. ميزان نفوذ تشيّع در ايران را مىتوان از حمايت گسترده‏اى كه نهضت‏هاى علوى در ايران برخوردار بودند، دريافت1.

در اواخر قرن اوّل هجرى، در زمان حجّاج، عده‏اى از اشعريان به قم آمدند و آن را به شهرى شيعه‏نشين تبديل كردند2 و از آن زمان به بعد قم از مهم‏ترين مراكز شيعى جهان اسلام محسوب مىگرديد. چنان‏كه ائمه عليهم‏ السلام

1. براى توضيحات بيش‏تر ر. ك: رسول جعفريان، تاريخ تشيّع در ايران.

2. در اين مورد ر. ك: حسن بن محمد بن حسن قمى، تاريخ قم، ترجمه حسن بن على بن حسن عبدالملك قمى، تصحيح سيد جلال‏الدين تهرانى، ص 242 و 265.