است. در مورد خمس نيز اغلب فقها در پرداخت آن به مجتهدان اتفاقنظر دارند، اما آنچه قابل توجه است، پرداخت خراج به فقيه است. «خراج»، مالياتى صرفاً حكومتى است و محل مصرف آن، مصالح عمومى جامعه اسلامى است. كركى در رساله خراجيه خود مىنويسد، امور مربوط به خراج در عصر غيبت به فقيه سپرده شده است، و در صورت امكان و فقدان خطر، فقيه خراج را گرفته، در مصالح عمومى جامعه هزينه مىكند. درباره خراج، به لحاظ اهميتى كه در آن دوران داشته است، بعد از اين بحث خواهيم كرد.
3. افتا
حل و فصل مسائل شرعى مردم و پاسخگويى به سؤالات روز براساس منابع شيعى از وظايف اصلى فقها است. به نظر كركى فرق افتا با قضا در اين است كه اوّلى بيان حكم شرعى به نحو كلى و بدون توجه به مصداق است و دومى، بيان حكم شرعى در موردى خاص1.كركى در رساله نماز جمعه اختيارات محدود ديگرى نيز براى فقيه ذكر مىكند.امر به معروف و نهى از منكر
امر به معروف و نهى از منكر از فرايض مهم اسلام به شمار مىآيد و دامنه آن، سادهترين مسائل فردى تا پيچيدهترين موضوعات اجتماعى را شامل مىشود. فقها معمولاً اين بحث را بعد از بحث جهاد و يا در ذيل آن مطرح مىكردهاند2. كركى نيز در جامعالمقاصد آن را در انتهاى بحث جهاد1. همان، ص 165.2. مانند شهيد اوّل در لمعه كتاب الجهاد الفصل الخامس. به خلاف برخى ديگر كه آن را در كتابى مستقل مطرح كردهاند؛ مانند شرائع الاسلام.