تأليفات كركي - اندیشه سیاسی محقق کرکی نسخه متنی

‌

تأليفات كركي

قبل از آن‏كه به آثار وى اشاره كنيم، لازم است تا به اختصار به مكتب فقهى او توجه نماييم. به‏طور كلى مكتب فقهى كركى از دو نظر با فقه دوره‏هاى پيشين تفاوت دارد: يكى آن‏كه او با قدرت علمى خويش مبانى فقه را مستحكم ساخت. مشخصه عمده فقه او استدلال‏هاى قوى در هر بحث است. او، هم براهين نظريات مخالف را به نحو عميق و دقيق مطرح ساخته و هم نظر خود را در هر مورد با استدلال محكم به كرسى نشانده است. مشخصه ديگر فقه كركى بذل توجه به پاره‏اى از مسائل است كه تغيير سيستم حكومتى و به قدرت رسيدن شيعه در ايران به وجود آورده بود؛ مسائلى از قبيل حدود اختيارات فقيه، نماز جمعه، خراج، مقاسمه و نظاير آن كه پيش‏تر از آن، به علت عدم ابتلا جاى مهمى در فقه نداشتند و اكنون مورد توجه بسيار قرار مىگرفت. كركى شخصاً اين مسائل را در آثار فقهى خود به تفصيل مورد بحث قرار داد و در برخى از آن‏ها رسائل مستقلى نوشته است.

بسيارى از فقهاى شيعه، پس از كركى تا پايان دوره صفوى، متأثر از روش فقهى او بوده‏اند، چون مجموعه حقوقى عميق و متين او را با استدلال‏هاى قوى و محكم پيش روى خود داشتند. فاضل هندى، آقا حسين خوانسارى، آقا جمال خوانسارى، سلطان العلماء، شيخ بهايى و حسين بن عبدالصمد پدر شيخ بهايى و ميرداماد از شاگردان مكتب فقهى او محسوب مىشوند1. القابى كه فقها به وى داده‏اند بيانگر مقام رفيع فقهى و علمى كركى است؛ او را محقق ثانى، خاتم‏المجتهدين لقب داده‏اند و بزرگان فقهاى شيعه سلسله اجازات خود را به او ملحق مىكنند.

1. مدرس طباطبائى، زمين در فقه اسلامى، ج 1، ص 66.