ب) نقش رأى مردم و بيعت در امامت - اندیشه سیاسی محقق کرکی نسخه متنی

‌
1. امامت جانشينى نبوت است و نبوت از اصول دين محسوب مىشود.

2. همان دليلى كه خلق را محتاج نبى و پيامبر مىكرد بعد از نبى نيز موجود است و آنان را نيازمند امام مىكند. مردم همواره به رهبرى قدرتمند نياز دارند، زيرا انگيزه شرارت و گمراهى در انسان‏ها وجود دارد [و نصب امام براى جلوگيرى از شرارت و ضلالت واجب است].

اهل سنت حديث «لاتجتمع أمّتى على الخطأ» را دليلى براى عصمت امت پيامبر دانسته‏اند، اما به نظر كركى اولاً: اين حديث صحيح نيست. ثانياً: بر فرض صحت، اگر همگى مردم به جز يك نفر منحرف شوند، باز عدم اجتماع بر خطا صدق خواهد كرد و لازم است براى اكثريت گمراه امام نصب شود.

سومين دليل براى ضرورت و اهميت امامت، لزوم حفظ شرع بعد از پيامبر و پاسخ‏گويى به مسائل جديد است1.

ب) نقش رأى مردم و بيعت در امامت

كركى مىگويد اهل سنت معتقدند امامت منصبى دنيوى و منوط به آراى مردم است و بدين ترتيب حتى فاسق نيز مىتواند عهده‏دار آن باشد و اگر جمعى از اعيان با شخص متنفذى بيعت كنند، او امام خواهد شد و حتى در صورتى كه فردى بر امام عادل پيروز شود، امام خواهد شد و امام عادل، فقط مناصب شرعى را برعهده خواهد داشت؛ غلبه كننده اگر بدترين مردم باشد نيز خلافت برعهده او خواهد بود.

كركى نظريه واگذارى امامت به رأى مردم را به سه وجه تقرير كرده و

1. نفحات اللاهوت، ص 47.