اندیشه سیاسی محقق کرکی نسخه متنی

‌
مذاهب خمسه را تدريس مىنمود1. شاگرد ديگرِ مكتب حلّه، ابن فهد حلّى است كه توانست ميرزا اسپند حاكم قره قويونلوى بغداد را به تشيّع علاقه‏مند سازد2. اصولاً تفكّر همكارى مصلحتى علماى شيعه و سلاطين كه در دوره بوئيه رواج داشت، بعدها در مدرسه حلّه ادامه يافت و ثمرات فراوانى در رشد شيعه و كاهش تعصبات حاكمان بر جاى گذاشت.

به جز حلّه در شهرهاى شيعه‏نشين ديگر عراق و شام و بحرين نيز حوزه‏هاى شيعى وجود داشت، به‏خصوص در جبل عامل كه مهد پرورش علماى بزرگى چون شهيد اوّل و شهيد ثانى و محقق كركى و بسيارى از فقهاى ديگر بود. على بن هلال جزايرى (م. 928 ق.) استاد محقق كركى از موطن خود خوزستان به ميس لبنان مهاجرت كرد و در آن‏جا حوزه پربارى را ايجاد نمود3. على بن عبدالعالى ميسى از ديگر عالمانى است كه شهيد ثانى از محضر او استفاده برده4. علماى شيعى شام، معمولاً به سبب برخورد مستقيم با مخالفان مذهبى و قرار داشتن در كنار مراكز علمى اهل تسنن به‏طور گسترده‏اى با مبانى فكرى و اعتقادى اهل سنت آشنايى داشتند و معمولاً نزد بزرگان اهل سنت نيز تحصيل مىكردند و از آن‏ها اجازه روايت داشتند. شهيد اوّل و شهيد ثانى فقه مذاهب خمسه را تدريس مىكردند و محقق كركى از چند نفر از علماى بزرگ اهل سنت

1. براى توضيحات بيش‏تر ر. ك: آراء فى المرجعية الشيعيه، مجموعه مقالات، ص 7 ـ 386؛ جعفر المهاجر، الهجرة العامليه الى ايران فى عصر الصفوى، ص 57 ـ 93 و نيز محمد مهدى الآصفى، مقدّمه اللمعه الدمشقيه، ص 77 ـ 148.

2. دكتر كامل مصطفى شيبى، همان، ص 258، به نقل از مجالس المؤمنين، ص 250.

3. خوانسارى، روضات الجنات، ج 4، ص 357 و جعفر المهاجر، همان، ص 122.

4. محمد مهدى الآصفى، مقدمة اللمعة الدمشقيه، ص 154. ظاهراً در اين‏جا سهواً على بن عبدالعالى كركى گفته شده است، در حالى كه شهيد ثانى شاگرد كركى نبوده است.