اندیشه سیاسی محقق کرکی نسخه متنی

‌
بزرگ اهل سنت بود. از جمله اين عالمان، مىتوان به جامى اشاره كرد كه از مشايخ نقشبنديه و از شعرا و علماى مشهور جهان اسلام است. سيف‏الدين احمد تفتازانى (916 ق.) نوه عالم بزرگ سعدالدين تفتازانى از علماى ديگر دوره تيمورى است كه به دست صفويان به قتل رسيد. ميرخواند و خواندمير از تاريخ‏نويسان مهمّ اين دوره نيز، از علماى عصر تيمورى محسوب مىشوند. عالم ديگر هرات كه ظاهراً مذهب وى چندان مشخص نيست ملاحسين واعظ كاشفى (911 ق.) است. مير على شير نوايى وزير دانشمند تيموريان كه نقش زيادى در رونق و توسعه علمى هرات در دوره وزارت خود ايفا كرد، از ديگر دانشمندانِ در خور توجه است.

به‏طور كلى در عصر تيمورى، به‏خصوص دوره شاهرخ، مدارس علمى زيادى در شهرهاى ايران احداث شد كه بعضى از آن‏ها هنوز پابرجا هستند1. در سمرقند، در دوره الغ بيك تيمورى دانش‏هاى رياضى و نجوم رشد خوبى داشتند اما بعد از وى روند رشد علمى سمرقند متوقف گرديد. در غرب ايران قزوين و تبريز به دليل مركزيت سياسى در دوره آق قويونلو و قره قويونلو علماى بزرگى را در خود جاى داده بودند. اوزون حسن (857 ـ 882 ق.) پادشاه آق قويونلو بسيارى از علماى وقت را به تبريز فرا خواند.

بعد از تسلط صفويه علماى سنى مذهب ايران يا شيعه شدند و چون خاندان دشتكى و شمس‏الدين خفرى به دولت جديد وفادار ماندند و يا اين‏كه به نواحى تحت تسلط ازبكان و عثمانيان پناه بردند. فضل‏اللّه ابن روزبهان خنجى از عالمان مشهور اين عصر است كه از ترس شمشير

1. ذبيح‏اللّه صفا، همان، ج 4، ص 83.