اندیشه سیاسی محقق کرکی نسخه متنی

‌
و حكومت قبايل چادرنشين، حكومت مقتدرى را بنا كنند كه امنيت و رفاه و آرامش نسبى را در طول حدود دو قرن در ايران حاكم كرد.

در اين دوره هم‏چنين به لحاظ وجهه مذهبى حكومت فرصتى مناسب براى فعاليت علما ايجاد شد و در نتيجه، متون علمى ـ مذهبى تشيّع گسترش يافت و انديشه‏هاى فقهى و كلامى ـ فلسفى شيعه در سطح وسيعى مطرح گرديد.

نقش صفويان در تحولات جهانى نيز قابل توجه است. امپراتورى عثمانى در آن زمان قدرت‏هاى اروپايى را به وحشت انداخته و بارها تا مركز اروپا پيش رفته و حتى موفق شده بود «وين»، پايتخت امپراتورى هابسبورگ را محاصره كند و به اذعان اروپائيان اگر درگيرىهاى دو امپراتورى مسلمانِ ايران و عثمانى توجه نيروهاى عثمانى را به جنگ با ايران معطوف نمىكرد، اروپائيان نمىتوانستند به سادگى از حملات سپاهيان عثمانى جان سالم به در برند1. بدين ترتيب اروپا از اختلاف ايران و عثمانى در دوره صفويه سود فراوانى برد.

نسب صفويان به صوفى مشهور، شيخ‏صفىالدين اردبيلى (650 ـ 735 ق.) مىرسد. شيخ صفى در دوره ايلخانى از نفوذ و اعتبار زيادى برخوردار بود؛ دوره‏اى كه تصوف در ايران به اوج خود رسيد. خانقاه وى در اردبيل هر ساله ميعادگاه هزاران زايرى بود كه از نقاط مختلف بدان سوى مىشتافتند2. علاوه بر مردم، پادشاهان مغول و سردمداران حكومتِ وقت نيز به وى احترام مىگذاشتند. رشيدالدين

1. سفير اتريش در دربار سلطان سليمان عثمانى گفته بود: «ميان ما و ورطه هلاك فقط ايران فاصله است.» ر.ك: ادوارد براون، تاريخ ادبيات ايران، ترجمه دكتر بهرام مقدارى، ج 4، ص 24.

2. قاضى احمد بن شرف‏الدين الحسين الحسينى القمى، خلاصة التواريخ، به كوشش دكتر احسان اشراقى، ص 19.