اندیشه سیاسی محقق کرکی نسخه متنی

‌
فعاليت‏هاى وى در اين دوره بسيار گسترده‏تر از قبل است، ميزان قدرت او نيز بسيار افزايش يافته است و او در فعاليت‏هاى سياسى با قدرت عمل مىكند. سيد نعمة‏اللّه جزائرى در مقدّمه شرح عوالى اللئالى خود مىنويسد: «هنگامى كه كركى وارد قزوين شد، شاه خطاب به وى گفت: شما امروز نائب امام و شايسته‏تر به مقام سلطنت هستيد و من يكى از كارگزاران شمايم كه اوامر و نواهى شما را به مرحله اجرا مىگذارم»1.

با توجه به اختيارات گسترده‏اى كه كركى در اين دوره به دست آورده بود، ضمن تداوم فعاليت‏هاى فرهنگى به اقدامات سياسى و اجتماعى مؤثرى دست زد و در اين باره دستورها و فرمان‏هاى متعددى به حكام و زمامداران نواحى مختلف ايران درباره رابطه با مردم، چگونگى اخذ ماليات و مقدار و مدت آن صادر كرد.

سيد نعمة‏اللّه جزائرى در اين باره مىنويسد:

من بعضى از فرمان‏ها و دستورهايى را كه كركى به حكام و زمامداران نواحى كشور نوشته و همه متضمن قوانين عدل و كيفيت سلوك حكام با مردم و راجع به اخذ ماليات و مقدار آن است ديده‏ام.

ظاهراً شاه صفوى نيز در تأييد دستورهاى محقق نامه‏هايى نوشت تا اوامر او را امتثال كنند و اطمينان داشته باشند كه آن‏ها به خواست سلطنت صادر شده است2.

حسن بيك روملو در احسن التواريخ ضمن ستايش از كركى مىگويد: «وى در جلوگيرى از فحشا و منكرات و ريشه‏كن كردن اعمال نامشروع مانند شراب‏خوارى، قمار بازى، ترويج فرايض دينى و محافظت اوقات نماز جمعه و جماعات، بيان احكام نماز و روزه، تفقد از علما و دانشمندان

1. خوانسارى، روضات الجنات، ج 5، ص 162.

2. ابن ابى جمهور احسايى، غوالى اللئالى العزيزيه، ص 13.