لطفا منتظر باشید ...
(عنوان دوم: در كيفيت ارث بردن به ولاى عتق است)
بدان كه هر گاه كسى مملوك خود را آزاد نمايد پس آن مولاى معتق وارث آن مملوك عتيق خود خواهد بود و شرط است در وارث بودن مولاى معتق چند امر:(اول) آن كه عتق تبرعى باشد نه به جهت نذر و كفاره و امثال اينها.(دوم) آن كه مانعى از موانع ده گانه ارث نباشد نظير وجود وارث اقرب از معتق مثل طبقات ثلثه ارحام، (سوم) آن كه معتق حين العتق تبرى از جريره مملوك ننموده باشد پس با وجود اين شرائط و ارث آن مملوك آزاد شده آن شخص آزاد كننده خواهد بود چه معتق يا مملوك ذكور باشند يا اناث و هر گاه تبرى از ضمان جريره آن مملوك بعد العتق باشد احتياط به صلح با ضامن جريره ترك نشود و اگر ضامن جريره نباشد با زوج صلح نمايند و اگر زوج هم نباشد با حاكم شرع و اگر معتق متعدد باشند هر يك وارثند نسبت به حصه خود و اگر احد الزوجين هم باشند نصيب اعلى را مىبرند از نصف و ربع.مسأله- هر گاه در حين موت مملوك آزاد شده، آزاد كننده مرده باشد [1]
، پس اگر آزاد كننده زن بوده ظاهر آن است كه ولاء براى عصبه آن زن است براى اولاد آن زن و اگر مرد بوده وارث آن مملوك پدر و اولاد ذكور او خواهند بود به تقديم الاقرب فالاقرب و اگر پدر و اولاد اخوه خواهد بود به تقديم الاقرب فالاقرب و با نبودن اينها وارث آن مملوك[1] اين مسأله محتاج بتأمل است و محل حاجت هم نيست.
