مسأله- اگر وصيت به هر سه امر كرده باشد - حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی نسخه متنی

اگر بعد از اخراج اين دو، بقيه از ثلث را اگر چيزى زياد بيايد صرف در مستحباتى كه وصيت نموده خواهد شد و لو در حين وصيت ذكراً مقدم باشد بر واجب مالى و بدنى و به همين ترتيب است اگر بدو أمر از اين سه أمر وصيت كرده باشد.

مسأله- اگر وصيت به هر سه امر كرده باشد

و غرضش [1] آنست كه ثلث تركه را در اين سه مصرف بالسويه صرف كنند و غرضش هم اين نباشد كه زياده از ثلث صرف در اين سه مصرف نشود، پس در صورت وفا و عدم مزاحمت اشكالى ندارد، و در صورت مزاحمت و عدم وفا ثلث تركه را بين هر سه بالسويه قسمت مى‏نمايند و اگر ثلث از ثلث كفايت به واجبات مالى ننمايد بقيه را از اصل تركه مى‏دهند به خلاف واجب بدنى و متبرع بها، و چون اخراج وصيت بعد از ديون ميت است پس در اين مسأله و امثال آن از صور وصيت به مقدارى از كسور تسعه به جهت دين دين و غير دين و مزاحمت به اتمام دين تعيين مقدار وصيت به اين قسم است [2] كه ملاحظه شود آن چه وصيت نموده براى خصوص دين چه مقدر از كسور تسعه است بالاضافه بجميع تركه و به مقدار كسر مشاع تحت آن بالاضافه به مقدار زائد بر آن مقدار زائد افزوده شود از مساوى دين و از آن زائد با آن چه بر آن افزوده شده موصى به اخراج شود، پس در فرض مسأله هر گاه تركه ميت ده تومان باشد و دين او شش تومان و موصى به ثلث تركه كه در اين سه مصرف مرقوم صرف شود بالسويه پس أولا شش تومان كه مساوى دين است موضوع شود، و زياده‏

[1] مجرد غرض موجب لزوم توزيع نمى‏شود بلكه بايد انشاء وصيت كند به اين كه ثلث بالسوية مصرف شود تا لازم شود توزيع بالسوية.

[2] محتاج به محاسبه است.