مسأله 15- آن كه وارث فعلى عمومه ابوينى يا ابى است و عمومه امى و خئوله ابوينى يا ابى و خئوله امى و احد الزوجين‏ - حاشیه بر رساله ارث ملا هاشم خراسانی نسخه متنی

صورت اختلاف به صلح و تراضى به غايت مطلوب است.

مسأله 15- آن كه وارث فعلى عمومه ابوينى يا ابى است و عمومه امى و خئوله ابوينى يا ابى و خئوله امى و احد الزوجين‏

و تركه ميت هم هفتاد و دو تومان است پس حق احد الزوجين نصيب اعلى است از نصف و ربع الباقى پنجاه و چهار تومان يا سى و شش تومان و ثلث از جميع تركه كه بيست و چهار تومان باشد حق مطلق خئوله است كه باز سدس از آن كه چهار تومان باشد با اتحاد يا ثلث آن كه هشت تومان باشد با تعدد حق خئوله امى است و بقيه ثلث كه بيست تومان يا شانزده تومان باشد حق خئوله ابوينى يا ابى است چه متحد باشند يا متعدد كه بر فرض تعدد مطلقا بالسويه قسمت مى‏كنند الباقى سى تومان يا دوازده تومان باز سدس آن با اتحاد و ثلث آن با تعدد حق عمومه امى است كه با تعدد مطلقا بالسويه قسمت مى‏كنند اگر چه احتياط به صلح و تراضى گذشت و بقيه آن حق عمومه ابوينى يا ابى است چه متحد باشند يا متعدد و بر فرض تعدد و اختلاف للذكر ضعف الانثى‏

و لا بد است در مقام از تنبيه بر چهار قاعده.

(قاعده اول) بدان كه حكم اولاد اصناف طبقه سوم حكم اولاد اولاد و اولاد اخوه است از چند جهت

(أولا) چنانچه در طبقه اول با وجود اولاد بلا واسطه و لو اناث باشد اولاد به واسطه و لو ذكور از ذكور باشد ارث نمى‏برد

و هكذا در طبقه دم با وجود اخوه و لو اخت امى باشد اولاد اخوه و لو پسر برادر ابوينى باشد ارث نمى‏برد هم چنين در طبقه سوم با وجود يك نفر از عمومه و خئوله ميت و لو خاله امى باشد، اولاد عمومه و اولاد خئوله مطلقا ارث نمى‏برند و لو پسر عم ابوينى باشد و لذا گفته شد كه طبقه سوم يك صنف مى‏باشند