تفسیر هدایت جلد 15

را درباره پروردگار خود نمى‏دانند به خرد دريابند و پس از انكار، به پروردگارى او اعتراف و اقرار كنند و پس از شكر آوردن بدو، او را در خدائيش يگانه شمارند»، «140» و امام على (ع) گفت: «خدا پيامبرانش را برانگيخت و وحى خود را خاصّ ايشان فرمود، و آنان را حجّت خود بر آفريدگانش نمود تا برهانى يا جاى عذرى براى آفريدگان نماند،» «141» پس پيامبران واسطه بين آفريننده و آفريدگانند، و ريسمان خداوندند كه از آسمان به زمين كشيده شده، ولى ما چگونه در ميان رهبر نمايان منحرف و دعوتهاى گمراه كننده راستى ايشان و درستى دعوتشان را بازشناسيم؟

قرآن به اين پرسش پاسخ مى‏دهد و مى‏گويد:

«بِالْبَيِّناتِ- به دليلهاى روشن.»

اين كلمه را دو معنى است كه به نظر مى‏رسد كلمه «بينات» هر دو معنى را در بردارد:

1- تفاصيل و جزئيّات هدايت و رهنمايى كه در فرهنگ توحيدى و يكتا پرستى و دلايل و ارزشها و راههاى برگشوده از آنها شكل گرفته و جلوه گر شده است. و شامل بودن رسالتهاى الهى بر اين جزئيّات و تفاصيل دليل آن است كه اين رسالتها از جانب خدا به صورت وحى آمده، و هنگامى كه انسان هدايت شود به وسيله زدودگى و صفاى نفس به پاره‏اى از معانى غيب راه مى‏برد و وقتى اين منظومه كامل نشانه‏ها و دلايل غيبى به انسانى داده شود جز دليل پيوستگى مستقيم او به وحى نيست.

2- حجتها و نشانه‏هايى كه بر نفس و خرد مسلّط و چيره مى‏شود، مانند معجزها، و زدودگى از هوى و مصلحت و اختصاص داشتن محض و ناب به حق. و اين امر ما را بدين حقيقت رهنمون مى‏شود كه رسالتهاى الهى، پيش از هر چيز، بر

140- توحيد المفضل، ص 45.

141- نهج، خ 144 (ترجمه دكتر شهيدى، ص 139).