وانگهى تنوّع گفتگو از نفاق در قرآن كريم ضرورتى است كه بحث و كاوش در اين قضيّه آن را ايجاب مىكند، به عقيده من نفاق همان گريز انسان از برابر حقيقت است، پس او مطلبى را به اخلاص نمىپذيرد، و در عين حال بروشنى آن را رد نمىكند، و اين حالت بنا بر اختلاف حقايق تفاوت دارد، پس نفاقى وجود دارد كه كسانى كه به خداى عزّ و جلّ ايمان ندارند دچار آن مىشوند، و ديگرى در رويارويى با رهبرى مكتبى است و نوعى ديگر از آن در رويارويى با پارهاى از قانونها و تشريعات الهى است.به تعبيرى ديگر، نفاق و دورويى همان جهتگيرى بر عكس ايمان است، و از آنجا كه ايمان بر تمام پهنه حقايق گسترده مىشود، نفاق نيز به تضادّ و معارضه بر همان پهنه امتداد مىيابد، و پرداختن قرآن به موضوع نفاق و دورويى در بسيارى از سورهها به قصد بررسى و چارهجويى فراگير از جوانب گوناگون آن است.