شرح آيات: - تفسیر هدایت جلد 15

فاقد آن است، و سبب آن همان پيروى آنان از باطل و هواها و مصالح شخصى و ستيزه آنهاست با حق كه در رسالت و هدايت خرد تمثل و تجسّم يافته است، و انسان در هيچ يك از آن عوامل انگيزه‏هايى حقيقى براى فداكارى و نابود كردن خود در راه آن نمى‏يابد. از اين رو جبهه باطل به مجرّد رويارويى با مبارزات حقيقى ضعيف مى‏شود و از هم مى‏گسلد، و ما ديديم كه چگونه بنو نضير، بدون جنگى تسليم شدند و چگونه منافقان با وجود پيمانها و سوگندهاى غلاظى كه ميانشان ردّ و بدل شده بود از يارى به آنان خوددارى كردند. و همچنين است رابطه ميان اهل باطل (اعمّ از افراد و جمعيّتها و دولتها) تا نوعى مصلحت مشترك وجود دارد به يكديگر يارى مى‏دهند، امّا اگر آن مصلحت از ميان رفت يا در جا و موضعى ديگر يافت شد آنها نيز به همان جانب كه مصلحت گراييده است مى‏گروند، و اين درست به رابطه ميان شيطان و آدم مى‏ماند كه تا وقتى كه شيطان در آن مصلحتى دارد گرم است، امّا وقتى زمان عذاب خدا فرا رسيد، گويى او را نمى‏شناسد «فَلَمَّا كَفَرَ قالَ إِنِّي بَرِي‏ءٌ مِنْكَ إِنِّي أَخافُ اللَّهَ رَبَّ الْعالَمِينَ «31» پس چون آدمى كافر شد، شيطان گفت: من از تو بيزارم. من از خدا پروردگار جهانيان مى‏ترسم.»

شرح آيات:

[9] پس از آن كه پيامبر (صلّى الله عليه وآله) در مدينه درنگ كرد و كار او سامان يافت در جنبش فرخنده مكتبى مقرر شد كه مؤمنان از مكّه به مدينه مهاجرت كنند و چون آنان دسته دسته وارد شدند، انصار آنان را استقبال كردند و با آغوش باز در خانه‏هاى خود پذيرفتند و اموال و حتى همسران «32» را با آنان قسمت كردند، ولى خط منافق اهل مدينه و جز آنان راضى نبودند كه انصار مهاجران را در ميان خود بپذيرند و حمايت كنند. هنگامى كه مسلمانان يهوديان را بيرون راندند و پيامبر

31- الحشر/ 16. [.....]

32- مراد آن است كه كسانى كه همسران متعدد داشتند برخى را طلاق گفتند تا مهاجران بتوانند آنان را بزنى گيرند- م.