تفسیر هدایت جلد 15

برنامه چنين است:

1- بيگمان خداوند تنها مالك حقيقى همه چيز است، و از لحاظ آفرينش و توانايى و دانش و چاره‏سازى ولايتى تامّ و تمام دارد، و براستى اوست كه زنده مى‏كند و مى‏ميراند و همه كارها (و چيزها) به او بازگردانده مى‏شود (و منوط به اراده اوست)، و ما جز نمايندگان (و گماشتگانى) از جانب او در مورد داراييهايى كه او به ما داده نيستيم، پس روا نيست دستور پرداختى را كه او مى‏دهد رد كنيم، زيرا اوست كه مالك واقعى و حقيقى است.

2- انفاق تنها گواه راستين بر پايبند بودن انسان به پيمانى است كه خداوند در عالم ذرّ از او گرفته است.

3- چرا انسان بدين دارايى، در حالى كه براى او باقى نمى‏ماند، بخل ورزد؟ مالى كه يا آدمى خود آن را ترك مى‏كند و مى‏گذارد، يا آن مال به ديگرى منتقل مى‏شود. آرى، آدمى لختى آن مال را به عنوان جانشين در اختيار دارد ولى هر دارنده مالى مى‏ميرد تا مال به مالك اصلى آن، خداى تعالى باز گردد.

4- وانگهى، انفاق براستى چيزى به ذات بى‏نياز ستوده خداوند نمى‏افزايد، و سود و زيان، هر دو به انسان خود بر مى‏گردد، زيرا اگر كسى انفاق كند دارايى خود را مى‏افزايد و جامعه خويش را مى‏سازد و به پاداش و خرسندى خدا دست مى‏يابد، امّا اگر بخل ورزد، حاصلى جز تلف و عقب ماندگى در دنيا و گونه گون عذاب در آخرت بر نمى‏چيند.

اين سوره به مسائلى ديگر نيز كه به انفاق مربوط مى‏شود مى‏پردازد.

دوم: عدالت اجتماعى به عنوان هدفى است كه تمام رسالتهاى الهى براى آن فرستاده شده و تمام انبيا و اوليا براى آن كوشيده‏اند، چنان كه مى‏سزد كه تمام مؤمنان به رسالت براى استقرار آن بجنبند و بكوشند، و اين عدالت جز به وسيله رهبر صالح (پيامبر يا ولىّ)، و نظامى شايسته در بعد سياسى، اجتماعى، اقتصادى و پرورشى، و با ترازويى كه خطا كار را از درستكار باز شناساند، و سلاح كارآمد براى نظام، استقرار نمى‏يابد.