تفسیر هدایت جلد 15

بازيگرانى (و ما را به بازى گرفته‏اى)؟» و خداى تعالى گفت: «وَ ما خَلَقْنَا السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ ما بَيْنَهُما لاعِبِينَ. ما خَلَقْناهُما إِلَّا بِالْحَقِّ وَ لكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لا يَعْلَمُونَ «106»- ما اين آسمانها و زمين و آنچه را ميان آنهاست به بازى نيافريديم. آنها را به حق آفريده‏ايم ولى بيشتر مردم نمى‏دانند»، يعنى هدفى را كه زندگى دنيا بر آن استوار شده نمى‏دانند و در نمى‏يابند، پس دنيا بطور كلّى باطل و بازى و سرگرمى بيهوده شده است، چنان كه تهى كردن دين از مضمون و ارزشها و هدفهايش نزد پاره‏اى، آنان را بر آن داشته كه دين را بازى و سرگرمى بيهوده بگيرند، همان گونه كه پروردگار سبحان ما درباره آنان گويد: «وَ ذَرِ الَّذِينَ اتَّخَذُوا دِينَهُمْ لَعِباً وَ لَهْواً، وَ غَرَّتْهُمُ الْحَياةُ الدُّنْيا «107»- و واگذار آنان را كه دين خويش را بازى و سرگرمى بيهوده گرفته‏اند و زندگانى دنيا فريبشان داد.»

وقتى مجموعه چيزهايى را كه بدان مى‏پردازند به سبب بى‏هدف بودن (حتى به مقياسهاى مردم دنيا) لعب (: بازى) مى‏ناميم، دنيا نيز براى آن كسى كه بدان مى‏پردازد، ولى نه براى هدفى دورتر و فراتر از دنيا (بلكه براى خود دنيا) «لعب» و بازى مى‏شود، پس اگر از چنين كس بپرسى چرا چنين مى‏كنى؟

مى‏گويد: براى آن كه بخورم، و اگر همين پرسش را بازگردانى و بگويى: چرا مى‏خورى؟ گويد: براى آن كه بر كار كردن توانا شوم، و اگر بار سوم از او بپرسى:

اساساً چرا زندگى مى‏كنى؟ گويد چنين آمدم تا زندگى كنم و نمى‏دانم براى چه (آمده‏ام).

آيا نشنيده‏اى كه شاعرشان گويد:

آمدم، در حالى كه نمى‏دانم از كجا، ولى آمده‏ام، در برابرم راهى ديده‏ام و در آن به راه افتادم، اگر بخواهم، هم چنان اين راه را مى‏پيمايم، يا به شب مى‏مانم و درنگ‏

106- الدّخان/ 28- 29.

107- الانعام/ 70.