تفسیر هدایت جلد 15

بياييد بدين حالت دنيا كه بر دلهاى ما چيره شده است نيك و بدقّت بنگريم! اين بازى و سرگرمى بيهوده، اين زينت و آرايش، و اين فخرفروشى و افزون جويى، عاقبتش چيست؟ و حقيقت آن كدام است؟ و به عبارت ديگر آيا، از پايه، حقيقتى دارد يا رؤياهايى دروغين و خوابهايى است كه خفتگان به خواب مى‏بينند و آن گاه كه مردند آگاه و بيدار مى‏شوند، و در مى‏يابند كه آن همه جز سرابى درخت دار نبود كه تشنه لب آبش مى‏پنداشته يا جز مشتى خاكستر در كف تندباد اعصار و قرون نبوده است.

ولى چگونه براى ما امكان دارد در حالى كه خود اسير جادوى گيرا و كشنده دنيا هستيم بدان بينديشيم؟! تقريبا هيچ لحظه‏ى بر ما نمى‏گذرد كه ما در گردونه آرزومنديها نيفتاده باشيم و به دنبال آنها ندويم و يا در شعله فريفتگى و فتنه‏اى كه درون آن زندگى مى‏كنيم قرار نگرفته يا در كوره نبردى كه بر افروخته‏ايم نسوزيم. كابوسهاى روز حتى در خواب هم به صورت خوابهاى آشفته و هراسناك نيز ما را دنبال مى‏كند! در اين صورت چگونه مى‏توانيم از غل و زنجيرهاى اين خواهشها رهايى يابيم تا با آزادى و دور از اغراض به واقعيّت و موقعيّت خود بينديشيم؟

قرآن حكيم و حكمت آموز راههايى گوناگون دارد كه ما را در انديشيدن سالم و تفكّر درست مساعدت مى‏كند. و از نمايانترين آنها كه روند اين آيه بدان اشاره مى‏كند، اين است كه به طبيعت و دوره‏هاى شتابان آن بنگريم و از خود بپرسيم: آيا اين همان دنيا نيست؟! و آيا زندگى گياه در دوره‏هاى شتابان خود همانند زندگى انسان در دوره‏اى اندكى كندتر ولى به همان سياق نيست؟ كه پروردگار ما در آيه كريم درباره آن گويد: «وَ اضْرِبْ لَهُمْ مَثَلَ الْحَياةِ الدُّنْيا كَماءٍ أَنْزَلْناهُ مِنَ السَّماءِ فَاخْتَلَطَ بِهِ نَباتُ الْأَرْضِ فَأَصْبَحَ هَشِيماً تَذْرُوهُ الرِّياحُ وَ كانَ اللَّهُ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ مُقْتَدِراً. الْمالُ وَ الْبَنُونَ زِينَةُ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ الْباقِياتُ الصَّالِحاتُ خَيْرٌ عِنْدَ رَبِّكَ ثَواباً وَ خَيْرٌ أَمَلًا «121»- برايشان زندگى‏

121- الكهف/ 45 و 46.