تفسیر هدایت جلد 15

وقتى ما در درگاه پروردگارى بزرگ، و صاحب فضلى بزرگ و آمرزشى بزرگ و مورد خشنودى او هستيم، براستى از نابخردى است كه خود را به كمتر از آن راضى كنيم و به اندك چيزى بسازيم و چنان فضل بزرگى را پشت سر نهيم و رها كنيم.

فرمان الهى درباره مسابقه‏اى كه هدف آن «آمرزش و خشنودى» است در مى‏رسد، و اين والاترين مراحل سعى مثبت و حالات آن در برابر افزون جويى در داراييها و فرزندان است كه هدفش گرد آوردن بيشترين مقدار از حطام و خس و خاشاك دنياست و نمايانگر پايين‏ترين درجه‏هاى وابستگى و علاقه به دنياست، گر چه ممكن است آدمى باور كرده باشد كه بدين وسيله در دنيا به كمال مى‏رسد.

اين مسابقه الهى وقتى به حدّ اعلاى خود مى‏رسد كه مؤمنان فريفته شدن به كردار و آرزوهاى خود را كنار مى‏گذارند و از مبدأ احساس تقصير و كوتاهى خود به حركت در مى‏آيند و به مسابقه مى‏پردازند، زيرا احساس كمال و تمامى آنان را از سعى و افزونخواهى از خود بازمى‏دارد، و از اين روست كه خداى تعالى گويد (در اين مسابقه) «به سوى آمرزش و مغفرت» بشتابيد، و اين از صفات پرهيزگاران است كه «از كردار اندك خود خرسندى ندارند، و طاعتهاى فراوان را بسيار نشمارند، پس آنان خود را متّهم انگارند و از كرده‏هاى خويش بيم دارند. اگر يكى از ايشان را بستايند، از آنچه درباره او گويند بترسد و گويد: من خود را از ديگران بهتر مى‏شناسم و پروردگار من مرا از خويش بهتر مى‏شناسد. بار خدايا، مرا مگير بدانچه بر زبان مى‏آرند، و بهتر از آنم كن كه مى‏پندارند، و بر من ببخشاى آن را كه آگاهى از آن ندارند،» «125» و اين صفت است كه در فرد و جامعه نوآورى و پويايى به وجود مى‏آورد و آدمى را بر آن مى‏دارد كه همواره به سوى جلو پيش رود.

125- نهج، خ 193، متن، ص 304 (از ترجمه دكتر شهيدى، ص 226).