دو تفاوت اساسى در خداشناسى اسلام و مسيحيت - مسيحيت نسخه متنی

دو تفاوت اساسى در خداشناسى اسلام و مسيحيت

1. در باب اسما و صفات الهى مسيحى، صفت «ابوت» يا «پدر بودن» به خدا نسبت داده مى شود كه در اسلام به شدت از اتصاف خدا به اين صفت نهى شده است.

«پدر بودن» در عهد جديد دو كاربرد دارد: گاه خدا پدر همه ى مردم يا همه ى مسيحيان شمرده شده است[1] و گاه پدر بودن خدا ويژه ى حضرت عيسى (عليه السلام)است.[2] در كاربرد اول پدر بودن خدا صرفاً يك معناى تشريفى مجازى است و دلالت بر دوستى خدا نسبت به بندگان و اطاعت بندگان نسبت به خدا دارد: اين مطلب از مطالعه ى كتاب مقدس نيز برداشت مى شود.[3]

اما در كاربرد دوم به نظر مى رسد كه پدر بودن خدا براى شخص حضرت عيسى(عليه السلام) به يك معنا نيست. در اناجيل هم نوا (متى، مرقس، لوقا) پسر خدا بودن عيسى و پدر بودن خدا به همان معناى مجازى است، اما در بخش ديگر عهد جديد كه مروّج الهيات «عيسى خدايى» است، خدا حقيقتاً به صفت «پدر بودن» و عيسى حقيقتاً به صفت «پسر بودن» و «هم ذاتى» با خدا متصف مى گردد.[4]

در قرآن مجيد «پدر بودن» خدا در هر دو معنا رد شده است و اين كتاب به كار بردن آن را مجاز نمى داند:

يهود و نصارى گفتند ما پسران خدا و دوستان او هستيم. بگو: پس چرا به خاطر گناهانتان شما را عذاب مى كند؟ بلكه شما بشرى هستيد هم چون ديگر كسانى كه خلق كرده است.[5]

در اين آيه معلوم است كه يهود و نصارى به معناى تشريفى خود را «پسر خدا» مى خوانند و عطف كلمه ى «دوستان» اين امر را به خوبى نشان مى دهد، با اين حال قرآن اين نوع سخن گويى را رد مى كند و مى گويد: شما مخلوق خداييد و مخلوق نبايد خدا را پدر خود بخواند و رابطه ى خدا با مخلوقات رابطه ى پدر و فرزندى نيست.

و اگر به صورت تشريفى و مجازى، خدا را نبايد «پدر» ناميد، پدر خواندن خدا به صورت حقيقى و واقعى به طريق اولى محكوم و مردود مى گردد; و لذا در قرآن «پسر خواندن عيسى»، «كفر» شمرده شده است.[6]

2. تفاوت دوم در توحيد است كه در مسيحيت در كنار آن «تثليث» مطرح است و سعى در جمع كردن بين اين دو آموزه دارند، اما به نظر مى رسد كه هيچ بيانى از تثليث مورد قبول قرآن نباشد.

[1]. مانند انجيل متى، 6: 9.

[2]. مانند: نامه ى اول انجيل يوحنّا، 4: 9.

[3]. براى نمونه ر.ك: انجيل يوحنّا، 8: 27 ـ 43.

[4]. براى نمونه ر.ك: انجيل يوحنّا، 10: 14، 19 و 31.

[5]. سوره ى مائده، آيه ى 18.

[6]. توبه، 9: 30. براى مطالعه بيشتر ر.ك: عبدالرحيم سليمانى اردستانى، درآمدى بر الهيات تطبيقى اسلام و مسيحيت، ص 115 ـ 118.