فلسفه زهد در تفكر اسلامي - حق و باطل نسخه متنی

فلسفه زهد در تفكر اسلامي

يكي از موضوعات زنده در تعليمات اسلامي " زهد " است ، ولي مي توانيم بگوئيم امروز اين مفهوم يك شكل مرده اي پيدا كرده ، يعني دچار انحراف و تحريف شده است . در جلسه گذشته دو مفهوم و دو تصور از " زهد " را ذكر كردم و عرض كردم اين دو تصور هيچ كدام با تعليمات اسلامي منطبق نيست زهد يعني انسان به يك زندگي ساده قناعت كند ، در خوراك ، در لباس ، در مسكن و در تمام شئون زندگي ساده باشد و به كم قناعت كند ، اما براساس يك حكمت و فلسفه خاص ، نه براساس اينكه كار دنيا از كار آخرت جداست و نه براساس اينكه ميان لذت دنيا و لذت آخرت تضاد و تعارض است ، بلكه براي ضرورتهايي كه يا عموما و يا در مواقع و ظروف خاصي پيش مي آيد كه عرض كردم يكي از آنها ايثار است يعني انسان در شرايطي كه افراد ديگر هم احتياج دارند و فقيرند ، به خاطر اينكه بتواند به آنها خير و كمك برساند ، خودش براي خودش محروميت ايجاد مي كند اين يك كار فلسفه دار و يكي از شكوهمندترين خصائل انساني است كه انسان خودش را فداي ديگران بكند ، لذت و آسايش خودش را فداي لذت و آسايش ديگران بكند اين ، آن چيزي استكه قرآن كريم در سوره مباركه ( هل اتي ) با زبان بسيار رسايي آن را ستايش كرده است . در رابطه با آن داستان معروف است كه علي عليه السلام و خاندان پاكش غذاي خودشان را يك شب به يك فقير ، يك شب به يك يتيم و شب ديگر به يك اسير ايثار كردند ، آنچنان عظمت و اهميت داشت كه سوره اي در اين باره نازل شد : و يطعمون الطعام علي حبه مسكينا و يتيما و اسيرا ، انما نطعمكم لوجه الله لا نريد منكم جزآء و لا شكورا ( 1 ) . يعني غذاي خودشان را در حالي كه به آن احتياج داشتند ،وقتي نيازمند ديگري را ديدند ، فقير ، يتيم و اسيري را ديدند ، از خودشان گرفتند و به ديگري دادند براي چه ؟ فقط براي رضاي خدا . اين يك زهد فلسفه دار و علامت زندگي روح بشر است ، اما

1 - سوره دهر ، آيه 9 - 8.