شرح نهج البلاغه نسخه متنی

اين كه مى گويد: پشت سر شما است به خاطر آن است كه عوامل مرگ، پشت سر انسان قرار دارد و انسان را از كودكى به جوانى و از جوانى به پيرى و از پيرى به پايان زندگى مى راند.

بعضى نيز گفته اند كه منظور از الساعه، ساعات شب و روز است كه گويا، مانند مامورى، پشت سر انسان قرار گرفته و او را به سوى پايان زندگى مى راند.

اين دو تفسير، تفاوت چندانى با هم ندارد و نتيجه هر دو، يكى است.

با توجه به اين كه (تحدوكم) از ماده (حدو) به معناى راندن شتران با آواز مخصوص است، اين نكته به ذهن مى رسد كه گردش شب و روز و ماه و سال، گر چه انسان را به پايان زندگى نزديك مى كند، اما چون آميخته با زر و زيورها و سرگرميهاى دنيا است، غافل كننده است.

در واقع، در اين جمله كوتاه كه در آغاز اين كلام آمده، هم سخن از قيامت كبرا است و هم سخن از قيامت صغرا.

و توجه به اين دو، شنونده را آماده پذيرش سخنى كه بعد از آن آمده، مى كند.

حضرت، سپس اين جمله كوتاه، ولى بسيار پرمعنا را بيان مى فرمايد: سبكبار شويد تا به قافله برسيد، (تخففوا تلحقوا).

هنگامى كه
قافله اى به راه مى افتد و گروهى در آن شركت دارند، با رسيدن به گردنه هاى صعب العبور، گرانباران وا مى مانند و از آنجا كه قافله، نمى تواند براى مدت طولانى، به خاطر يك نفر يا چند نفر توقف كند، او را رها كرده، خود مى روند.

چنين كسى، طعمه خوبى براى دزدان و راهزنان يا گرگان بيابان است، ولى آنها كه سبكبارند، در پيشاپيش قافله حركت مى كنند و زودتر از ديگران به منزل مى رسند.

انسانها، در زندگى اين جهان، مسافرانى هستند كه بار سفر بسته، به سوى سرمنزل مقصود (زندگى ابدى پس از مرگ) پيش مى روند.

آنها كه بار خود را از متاع دنيا سنگين كنند، در فراز و نشيب زندگى مى مانند و طعمه شيطان مى شوند، ولى پارسايان و زاهدان، سبكبال، از تمام فراز و نشيبها به سرعت مى گذرند و به سعادت جاويدان مى رسند.

در خطبه

204- همان خطبه اى كه بارها و بارها حضرت على عليه السلام براى اصحابش ايراد مى فرمود- نيز مى خوانيم: تجهزوا- رحمكم الله- فقد نودى فيكم بالرحيل و اقلوا العرجه على الدنيا فان امامكم عقبه كوودا و منازل مخوفه مهوله، خداى، شما را رحمت كند! آماده حركت شديد كه نداى رحيل و كوچ كردن، در ميان شما داده شده است.

علاقه به اقامت در دنيا را كم كنيد

كه گردنه هاى سخت و دشوار و منزلگاههاى خوفناك در پيش داريد.