خطبه 051-ياران معاويه و غلبه بر فرات - شرح نهج البلاغه نسخه متنی

خطبه 051-ياران معاويه و غلبه بر فرات

خطبه در يك نگاه:

ابن ابى الحديد در بيان محتوا و شان ورود خطبه از نصر بن مزاحم چنين نقل كرد كه: فرمانده مقدم لشكر معاويه ابوالاعور سلمى با مقدمه لشكر على عليه السلام به فرماندهى اشتر درگيرى مختصرى پيدا كرد.

ابوالاعور كوتاه آمد و خود را كنار كشيد، و بعد خود را به شريعه فرات يعنى محلى كه به آب نزديك بود رساند، و آنجا را در اختيار گرفت و ياران على عليه السلام را از آب منع كرد و اين در محلى به نام قنسرين در كنار صفين واقع شد.

هنگامى كه خبر به اميرمومنان على عليه السلام رسيد صعصعه بن صوحان را فراخواند و فرمود: نزد معدويه برو و بگو ما اين مسير را براى رسيدن به تو پيموده ايم، و پيش از اتمام حجت مايل نيستيم با شما جنگ را آغاز كنيم، اما تو لشكر خود را فرستاده اى و جنگ را (در كنار شريعه فرات) آغاز كرده اى، و ميان مردم و آب حائل شده اى.

شريعه را رها كن و آب را آزاد بگذار تا در آنچه ميان ما و شما است بنگريم، و اگر دوست دارى هدف اصلى را رها كرده و مردم بر سر آب با يكديگر بجنگند تا هر كس پيروز شد آب را در اختيار بگيرد، چنان كنيم! صعصعه اين پيام را براى معاويه برد، معاويه با يارانش به مشورت پرداخت، بعضى به او
توصيه كردند كه شريعه را همچنان در اختيار بگير و آنها را از آب باز دار، ولى عمرو بن عاص به او گفت آب را آزاد بگذار، چرا كه من مى دانم لشكر على هرگز اجازه نخواهند داد تو سيراب باشى و آنها تشنه بمانند، ولى معاويه نظر موافقان نگهداشتن شريعه را ترجيح داد.

هنگامى كه امام عليه السلام از اين ماجرا باخبر شد خطبه پر شور بالا را كه پر از نكات زيباى ادبى، و در نهايت فصاحت و بلاغت است ايراد كرد، و ياران خود را براى باز پس گرفتن شريعه فرات به حركت درآورد، و با يك حمله شجاعانه لشكر معاويه را عقب راندند و شريعه فرات را براى همه آزاد كردند! بخش اول اين خطبه به اين حقيقت اشاره مى كند كه اگر انسان با شجاعت به ميدان حوادث نرود و حق خود را نگيرد بايد تن به ذلت تسليم در برابر ظلم بدهد، و در بخش دوم به اين نكته اشاره مى فرمايد كه چگونه معاويه با تزوير و حيله گروهى از بيخبران را به صحنه آورده كه حاضرند جان خود را در طريق باطل او فدا كنند؟!

ترجمه:

آنها (سپاه معاويه با بستن آب به روى شما) از شما جنگ طلبيده اند، بنابراين (در برابر اين عمل ناجوانمردانه دو راه در پيش داريد،) يا بايد تن به ذلت و انحطاط منزلت خويش بدهيد، يا شمشيرهايتان ر
ا از خون (اين بى رحمان) سيراب كنيد، تا بتوانيد از آب سيراب شويد (بدانيد) مرگ در زندگى توام با شكست شماست، و حيات در مرگ پيروزمندانه شما، آگاه باشيد معاويه گروهى از بيخبران گمراه را همراه خود آورده و حق را با نيرنگ و تزوير بر آنها پنهان نموده، تا آنجا كه گلوهاى خويش را آماج تيرها و شمشيرهاى مرگ آور ساخته اند!