خطبه 009-درباره پيمان شكنان
فى صفته و صفه خصومه و يقال انها فى اصحاب الجمل بخشى از سخنان على (ع) كه در توصيف خودش و توصيف دشمنان است و گفته مى شود منظور امام در اين جمله ها مخالفان او در جنگ جمل هستند.و قد ارعدوا و ابرقوا، و مع هذين الامرين الفشل، ولسنا نرعد حتى نوقع، و لا نسيل حتى نمطر.ترجمه:
آنها (طلحه و زبير و يارانشان) رعد و برقى نشان دادند ولى با اين همه كارشان به سستى و شكست انجاميد ولى ما رعد (برقى) نشان نمى دهيم مگر اين كه بباريم و سيلى جارى نمى كنيم مگر اين كه بارانى به راه اندازيم!شرح و تفسير:
هياهوى توخالى: از تعبيراتى كه در كلام بالا آمده، چنين استفاده مى شود كه امام (ع) اين سخنان را بعد از پايان جنگ جمل بيان فرموده و اشاره به سخنانى است كه طلحه و زبير و ياران آنها در آغاز جنگ بيان كرده بودند و قال و غوغايى به راه انداختند ولى سرانجام، كارى از پيش نبرده و مفتضحانه شكست خوردند و طلحه و زبير جان خود را در اين راه باختند.امام (ع) مى فرمايد: آنها رعد و برقى نشان دادند ولى با اين همه كارشان به سستى و شكست انجاميد (و قد ارعدوا و ابرقوا، و مع هذين الامرين الفشل).اين تشبيه زيبا اشاره به ابرهايى مى كند كه رعد و برق فراوانى ظاهر مى كنند و به مردم نويد باران پر بركتى مى دهند اما سرانجام بى آن كه قطره اى ببارد متلاشى و پراكنده مى شوند.سپس امام (ع) مى افزايد: ولى ما رعد (و برقى) نشان نمى دهيم تا بباريم و سيلى جارى نمى كنيم مگر اين كه بارانى به راه بيندازيم (و لسنا نرعد حتى نوقع، و لا نسيل حتى نمطر).اشاره به اين كه ما تا ضربات كارى بر پيكر دشمن وارد نكنيم نمى خروشيم و تا در ميدان مبارزه كار دشمن را نسازيم سروصدايى به راه نمى اندازيم! در واقع اين دو جمله كوتاه بيانگر دو مكتب مختلف در فعاليتهاى اجتماعى و نظامى و سياسى است.گروهى مردم سخنند و اهل حرف، در اين ميدان كه وارد مى شوند غوغا مى كنند، ولى به هنگام عمل جز سستى و ناتوانى و ناكامى بهره اى ندارند.گروهى ديگر اهل كردار و عملند، سخن كم مى گويند اما عمل بسيار دارند.ساكت و خاموشند اما كارآمد و قهرمان.پيامبران الهى و مردان خدا و مجاهدان راه حق از گروه دوم بوده اند ولى اهل باطل و لشكريان شيطان غالبا در گروه اول جاى دارند.در اينجا نكته ظريفى است كه بايد به آن توجه داشت و آن اين كه رعد و برق قبل از باريدن است و سيلاب بعد از آن، گروهى هستند كه رعد و برقى نشان مى دهند،
اما بعدا بارانى ندارند و بدتر از آنها گروهى هستند كه سيلابى راه مى اندازند بى آن كه قبل از آن بارانى داشته باشند يعنى حتى بعد از شكست و ناكامى ادعاى پيروزى و موفقيت و كاميابى دارند و اين هر دو از روشهاى افراد نادرست و بى منطق است.گروه اول مدعيان دروغين و گروه دوم دروغپردازان بى شرم و حيا هستند! از بعضى روايات استفاده مى شود هنگامى كه رسولان على (ع)، كه براى دعوت آنها به انجام وظايف الهى و بازگشت به سوى جامعه مسلمين و عمل به پيمان بيعت رفته بودند، بازگشتند و حامل خبر اعلان جنگ آنها نسبت به امام (ع) بودند كه با نهايت بى شرمى، با صراحت پيام داده بودند: آماده جنگ و مهياى نبرد باش! و صريحا امام (ع) را تهديد كرده بودند.امام (ع) از اين پيام برآشفت و همانگونه كه در خطبه 22 و 174 خواهد آمد به اين تهديدهاى نابخردانه آنان پاسخ فرمود كه هيچ كس تاكنون جرات نداشته است مرا تهديد به جنگ و ضربات در ميدان جنگ كند و تعبير به رعد و برق خالى از باران در كلام مبارك امام (ع) اشاره به همين تهديدهاى توخالى و مبارزه طلبى هاى بى محتواست.