خطبه 037-ذكر فضائل خود - شرح نهج البلاغه نسخه متنی

خطبه 037-ذكر فضائل خود

سخنى است از امام عليه السلام كه در حكم خطبه است و بعد از واقعه نهروان بيان فرموده و در آن روحيات خود را شرح مى دهد.

خطبه در يك نگاه:

همانگونه كه در كلام ابن ابى الحديد نيز آمده، اين خطبه شامل چند بخش مختلف است كه هر يك ناظر به مطلبى است.

در بخش نخستين، امام به خدماتش در زمان غربت اسلام و آغاز دعوت پيغمبر اشاره مى كند و مى گويد كه: در برابر آن طوفانها و تندبادهايى كه دشمن به راه انداخته بود، مانند كوه محكم ايستادم و نقطه ضعفى از هيچ نظر بر دامان زندگى من وجود ندارد.

در بخش دوم، به اين مطلب اشاره مى كند كه من همواره در برابر زورمندان ستمگر و در كنار ضعيفان مظلوم ايستاده ام تا حق آنها را بگيرم.

در بخش سوم، به عنوان دفاع از اخبار از حوادث آينده- كه از پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم نقل فرموده- مى گويد كه محال است كه سخنى ناروا به پيامبر نسبت دهم، در حالى كه من نخستين تصديق كننده او بودم.

و در آخرين بخش از خطبه عذر بيعت با خلفاء را چنين بيان مى كند كه من به دستور پيغمبر اكرم صلى الله عليه و آله و سلم ناچار بودم تن به بيعت بدهم و براى گرفتن حقم قيام نكنم، مبادا شكافى در صفوف مسلمانان پيدا شو
د و دشمن از آن استفاده كند.

ترجمه:

آن زمان كه ديگران به سستى گراييده بودند، من (براى دفاع از اسلام) قيام كردم و آنگاه كه همگى خود را پنهان كرده بودند، من آشكارا به ميدان آمدم و آن روز كه ديگران لب فروبسته بودند، من سخن گفتم.

و هنگامى كه همگان از ترس سكون اختيار كرده بودند، من با نور الهى به راه افتادم، (ليكن فرياد نمى زدم و جنجال به راه نمى انداختم) صدايم از همه آهسته تر بود، ولى از همه پيشگامتر بودم، لذا بر مركب پيروزى سوار شدم، زمامش را به دست گرفته، به پرواز درآمدم و در اين ميدان مسابقه بر ديگران پيشى گرفتم، مانند كوهى كه تندبادها قدرت شكستن آن را ندارند و طوفانها نمى توانند آن را از جاى بركنند، پابرجا ايستادم، اين در حالى بود كه هيچ كس نمى توانست عيبى بر من بگيرد و هيچ سخن چينى جاى طعنه در من نمى يافت.

ناتوان ستمديده در نظر من عزيز است تا حقش را بگيرم و زورمند ستمگر نزد من حقير و ضعيف است تا حق ديگران را از او بستانم.

ما در برابر فرمان خدا راضى هستيم و در مقابل امر او تسليم مى باشيم.

آيا گمان مى كنيد كه من بر رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم دروغ مى بندم؟ به خدا سوگند كه نخستين كسى هستم كه او را تصد
يق كردم! بنابراين نخستين كسى نخواهم بود كه او را تكذيب مى كند.

من در كار خود انديشه كردم، ديدم لزوم اطاعت (فرمان پيامبر) بر من بر بيعتم (با خلفا) پيشى گرفته است و در اين حال (براى حفظ موجوديت اسلام) پيمان بيعت ديگران بر گردن من است.