شرح نهج البلاغه نسخه متنی

ترجمه:

از شرايط كمال قربانى، آن است كه گوشهايش صاف و برافراشته و چشمانش سالم باشد، بنابراين هرگاه گوش و چشم قربانى سالم باشد قربانى كامل و سالم است هر چند شاخش شكسته باشد و با پاى لنگ به قربانگاه آيد.

شرح و تفسير:

قربانى بايد كامل باشد در اين خطبه (يا در اين بخش از خطبه) امام وارد بيان بعضى از جزئيات و ريزه كاريهاى قربانى شده، گويى مى خواهد بحثهاى كلى خطبه گذشته را با بحث در جزئيات، تكميل كند و نشان دهد مردان خدا تنها به كليات نمى پردازند، بلكه به تمام دستورهاى شرع، از كوچك و بزرگ توجه دارند.

مى فرمايد: از شرائط كمال قربانى آن است كه گوشهايش صاف و برافراشته و چشمانش سالم باشد، بنابراين هرگاه گوش و چشم قربانى سالم باشد، قربانى كامل و سالم است (و من تمام الاضحيه استشراف اذنها، و سلامه عينها، فاذا سلمت الاذن و العين سلمت الاضحيه و تمت).

سپس در ادامه اين سخن مى فرمايد: هر چند شاخش شكسته باشد و با پاى لنگ به قربانگاه آيد (و لو كانت عضباء القرن تجر رجلها الى المنسك).

اين سخن با آنچه در ميان فقها معروف است و از ساير روايات معصومين استفاده مى شود كه قربانى بايد از راس جهات نيز سالم باشد منافاتى ندا
رد، چرا كه آنچه مضر به سلامت قربانى است آن است كه شاخ داخلى آن شكسته باشد و شكسته بودن شاخ بيرونى ضرر ندارد همچنين مختصر لنگى كه مانع از حركت نبوده باشد مضر نيست.

در بعضى از نسخه هاى اين خطبه جمله اى در ذيل عبارت (تجر رجلها الى المنسك) آمده و آن جمله فلا تجزى است بنابراين مفهوم جمله اين مى شود كه اگر شاخ آن شكسته باشد و بر اثر لنگ بودن پايش را روى زمين بكشد براى قربانى كافى نيست.

مرحوم سيدرضى در پايان اين خطبه مى گويد: و المنسك هاهنا المذبح، منظور از منسك در اينجا قربانگاه است.

نكته:

چرا بايد قربانى بى عيب و نقص باشد؟ با اين كه هدف نهايى از قربانى كردن آن است كه گروهى از نيازمندان از آن بهره مند شوند همانطور كه قرآن مجيد مى فرمايد: فاذا وجبت جنوبها فكلوا منها و اصعموا القانع و المعتر كذلك سخرناها لكم لعلكم تشكرون، هنگامى كه پهلوهاى قربانى آرام گرفت (و جان داد) از گوشت آنها بخوريد و مستمندان قانع و فقيران معترض را نيز اطعام كنيد، اينگونه ما اين حيوانات را مسخر شما ساختيم، تا شكر خدا را به جا آوريد.

و مسلم است سالم بودن و نبودن گوش يا شاخ حيوان كمترين تاثيرى در اين معنى ندارد، ولى با توجه به اين كه قربانى
كردن يك عبادت است، و انتخاب حيوان معيوب و ناسالم مناسب ساحت قدس پروردگار نيست، براى تقديم به درگاه پروردگار، بايد بهترين را برگزيد و اين يك نوع ادب و احترام به ساحت قدس خداوند متعال است.

نماز خواندن زنان با حجاب كامل، پوشيدن لباسهاى تميز به هنگام نماز، خوشبو كردن خويشتن به هنگام عبادت، و حتى غسل و كفن ميت با آب پاك و لباس پاك، همه نوعى اداى احترام به پيشگاه حق است.