سوره مباركه فصلت، چهل و يكمين سوره قرآن شريف است، به جاست كه پيش از آغاز ترجمه و تفسير آن با شناسنامه اش آشنا گرديم و به نكاتى در مورد آن بنگريم.
1- فرودگاه آن
اين سوره و آيات انسان ساز آن در مكّه و در كنار خانه خدا بر قلب نورانى پيامبر توحيد و تقوا فرود آمده است، و درست به همين جهت ويژگيها و نشانه هاى سوره هاى مكّى در آيات آن هويداست.
2- شمار آيات و واژه هاى آن
اين سوره از ديدگاه بيشتر مفسران و قاريان پيشين داراى 54 آيه است، گرچه پاره اى از پيشينيان همين آيات و واژه هاى موجود در سوره را 53 آيه، و پاره اى 52 آيه شمرده اند، كه ديدگاه آن قابل توجّه نيست.گفتنى است كه اين سوره از 796 واژه 3350 حرف ساخته شده است.
3- نام اين سوره
اين سوره مباركه را به سه نام خوانده اند:يكى از نام هاى آن «فُضّلت»، به مفهوم «بخش بخش» و «فصل فصل شده» مى باشد، كه از سومين آيه آن برگرفته شده است.نام ديگر آن «مصابيح»، به مفهوم چراغها و نورافكن هاى روشنگر مى باشد كه از آيه دوازدهم اين سوره دريافت گرديده است.و سومين نامش نيز سوره «حم - سجده» مى باشد كه از آغازين آيه و نيز آيه 37 آن برگرفته شده است.
4- پاداش تلاوت آن
از پيامبر گرامى آورده اند كه در فضيلت اين سوره و پاداش تلاوت خالصانه و حقجويانه آن فرمود:«من قراء «حم السجده» اعطى بكل حرف منها عشر حسنات»(196)هركس سوره «حم سجده» را بخواند خداوند به شمار هر حرفى از آن ده پاداش و حسنه به او ارزانى مى دارد.و نيز از ششمين امام نور آورده اند كه فرمود:من قراء «حم السّجده» كانت له نوراً يوم القيامه مدبصره، و سروراً، و غاش فى هذه الدّنيا مغبوطاً محموداً(197)هركس سوره «حم سجده» را بخواند، اين سوره در روز رستاخيز در برابر او به صورت نورى درخشان و روشنگر پديدار مى گردد؛ به گونه اى كه چشم را خيره مى سازد، و مايه سرور و شادمانى او مى شود، و در اين سرا نيز مقامى بلند و در خور مى يابد كه مورد غبطه خوبان مى گردد.
دورنمايى از مفاهيم آن
خداى فرزانه در اين سوره مباركه پيش از هر چيز انسان هاى انديشمند و خردورز را به شكوه و عظمت قرآن شريف، شگفتيها و زيبايى هاى قالب و محتواى غنى و پربار آن و معارف و مفاهيم زندگى ساز آن كه به سبك جالب و مطلوبى ارائه شده است، توجه مى دهد و به همين تناسب هم نام «فصلت» بر اين سوره نهاده شده است.آن گاه به زنجيره اى از آيات و نشانه هاى قدرت آفريدگار هستى در آسمان ها و زمين، ستارگان و سياره ها، كرات و كهكشانها، پيدايش كره زمين و سر بر آوردن كوهها از دل آن، رويش گلها و گياهان و سر بر آوردن جنگلها، پيدايش موجودات زنده و انواع و اقسام حيوانات خشكى و دريا و... مى پردازد.سپس سرگذشت عبرت انگيز برخى جامعه هاى سركش و پر غرور و فرجام زشت و خفت بار آنان را به كيفر ظلم و پايمال ساختن حقوق و حدود به تابلو مى برد، و از پى آن به پرتوى از داستان موسى و دعوت توحيدى او، شرارتها و شگردهاى فرعون، سرگذشت درس آموز توحيدگراى آل فرعون و انبوهى از مفاهيم و درس هاى انسان ساز او به جامعه و مردمش - كه براى عصرها و نسلها چراغ زندگى است، اشاره مى كند.در شمارى از آيات مفاهيم بلند چون يكتاپرستى و ديكتاتورى، صفات الهام بخش خدا، روز رستاخيز و برخى ويژگى هاى آن روز، موضوع بازخواست و حسابرسى آن روز، دادگاه قيامت و گواهان آن، پاره اى از دليل هاى روشن معاد، موضوع وحى و رسالت، تجلى پراقتدار اراده خدا در روند جامعه و تاريخ، نابودى ظالمان در دنيا و كيفر سخت آنان در آخرت نگرشى بر آيات كتاب آفرينش و كتاب نفس به حقجويان و حق طلبان و خداجويان و سعادت خواهان عصرها و نسلها ارائه مى گردد و در شمارى ديگر انواع گلها و گل بوته هاى عطرآگين و جانبخش اندرزها و پندها و هدايتها و راهنمايى ها و مهر و الطاف خدا در قالب آنها به انسان خداجو هديه مى گردد. گفتنى است كه اين سوره مباركه در آغازين سالهاى بعثت محمد(ص)، در كنار كهن ترين معبد توحيد بر جان گرامى او زمزمه شده است.
لطفا منتظر باشید ...
