كارمندان زير دستش باعث ناراحتى وى مى گردد.
شايد مهمتر اين است كه دولت به رئيس دانشگاه بودجه و حمايت ادارى لازمى را كه او فوراہ براى اجراى اصلاحات ضرورى مى خواست نداده است.
شايد برجسترين مغز متفكر در دانشگاه، استاد غلامحسين صديقى باشد كه در فوق به عنوان يكى از سه تفنگدار ذكر شده است كه يك فيلسوف و مورخ است و نه تنها مورد احترام بله مورد علاقه ئ دانشجويان مى باشد و با آنها ارتباط نزديكترى از آنچه در آنجا متداول است دارد او از رهبران جبهه ئ ملى است.
در دانشكده ئ فنى محبوبترين معلم، استاد مهدى بازرگان است كه توانايى آن را دارد كه مخاطبان خود را با انديشه هاى خود تحت تاہثير قرار دهد و به خاطر شهامت اعتقادات سياسى خود مورد تحسين است.
بازرگان كه از رهبران نهضت آزادى ايران كه جزئى از جبهه ئ ملى بشمار مى رود مى باشد، در حال حاضر به اتهام خيانت به علت اينكه موئلف مشترك اوراقى در انتقاد از رژيم بوده است محاكمه مى شود.
از ساير رهبران جبهه ئ ملى در دانشكده ئ فنى، استاد كريم سنجابى است كه به طور وسيعى به خاطر كيفيت دانش خويش مورد احترام و به خاطر خصوصيات اخلاقيش مورد علاقه مى باشد و از رهبران جبهه ملى است.
همچنين استاد منصور عطايى از دانشكده ئ كشاورزى و استاد سعيد فاطمى از دانشكده ئ ادبيات مهمترين اشخاص در اين مقوله و طبقه مى باشند.
در موئسسه مطالعات و پژوهشهاى اجتماعى كه جزئى از دانشكده ادبيات است، فعل و انفعالات بين جبهه ملى و رژيم، در دانشگاه تهران، از موارد جالب توجظه مى باشد.
در اينجا بعضى از هيجان انگيزترين انديشه ها در شرف پرورش است، و طرحهاى كار جارى درباره ئ موضوعاتى از قبيل طبقه ئ متوسط ايران است و تجزيه و تحليلى از بازار تهران و بعضى از جنبه هاى اصلاحات ارضى جارى و مطالعات تطبيقى تاريخ ايران و ترجمه ئ آپار مهم خارجى در رشته هاى اقتصاد و اجتماع و حتى مطالعه اى درباره ئ ساواك در ارتباط با علل اغتشاشات خرداد ماه مى باشد.
رياست موئسسه مطالعات و پژوهشهاى اجتماعى با دكتر غلامحسين صديقى است ولى مديريت آن را دكتر احسان نراقى يك عضو سابق حزب توده و عامل معروف ساواك بعهده دارد.
همه ئ اعضاى ديگر اين موئسسه از اعضاى جبهه ملى هستند از جمله دكتر حسين مهدوى كه سابقاہ ذكر او رفته است.
نراقى عليرغم ارنباطش با رژيم، همچنان به طور خصوصى از آن انتقاد مى كند، و بويژ ه از آن دل چركين است كه سابقه ئ او با حزب توده، همواره به عنوان وسيله اى براى وادر كردن او به به دادن گزارش به ساواك درباره ئ فعاليتهاى دانشجويان و دانشكده، بالا سر او نگهداشته مى شود.
او ارتباط خود را با ساواك به آگاهى همكاران خود رسانده و گاه بگاه درباره ئ مقاصد حكومت نسبت به آنها، اخطارهايى كرده است هسته ئ ميانه رو ترقى خواه كه در حال حاضر اكثريت پارلمان را تحت كنترل خويش دارد، گاهى به عنوان گروه انديشمندان طرفدار حكومت به آن اشاره مى شود و يقيناہخود را به عنوان هياعتى مى شناسد كه مبتكر انديشه ها و برنامه هاى جديدى براى حكومت است معذلك تعداد انديشمندان برجسته در اين سازمان عملاہ كم مى باشد.
دكتر غلامرضانيك پى كه بانزديكى فشرده اى به نايب رئيس اين هسته امير عباس هويدا در شركت ملى نفت ايران كار مى كند نامش قبلاہ در ارتباط با تكنوكراتها ذكر شده است.
دكتر حسين هدايتى كه در دانشگاه تهران حقوق تدريس مى كند، دكتر محمود ضيايى پزشك امراض زنان تحصيل كرده در فرانسه و از نمايندگان باسابقه ئ مجلس، دكتر باقر عاملى كه در عين حال به عنوان يك فرد صاحب نظر حقوقى بشمار مى رود و در ميان انديشمندان واقعى جزع ميانه روهاى ترقى خواه هستند.
متاعسفانه اين گروه تاكنون نتوانسته است در جامعه انديشمندان ايران منشاع اثر انديشه هاى جديد باشد و نفوذ آن به ويژه در ميان جوانان بسيار محدود است .
3 - مسئله دانشجويان هرچند همه ئ دانشجويان را نمى توان در مقوله ئ انديشمندان و روشنفكران گنجاند، معذلك دانشجويان را بايد جهت مطالعه ويژه مشخص كرد، زيرا در اين محيط است كه بيشترين جوششهاپيدا مى شود و همچنين حادترين نوع سرخوردگى از رژيم در ايران و آنچه كه براى ما حائز اهميت فوق العاده است، صريحترين انتقادات از ايالات متحده، در ميان آنهاست.
همنطورى كه طرفداران حكومت ايران خاطر نشان ساخته اند يقيناہ حقيقت دارد كه هيجان ميان دانشجويان دانشگاه تنها اقليتى از ميان آنها را در بر مى گيرد ولى نا آرامى سرخوردگى در ميان دانشجويان ، فوق العاده توسعه يافته اين امر وسيله ئ بسيار مطلوبى فراهم مى كند كه توسط آن، هيجان و افكار راديكال مى توانند عمل كنند و راه به جلو پيدا نمايند.
در ميان دانشجويان است كه مشكلات سياسى انديشمندان ايران در حادترين كانون توجه قرار مى گيرند زيرا در ميان دانشجويان است كه احساسات ضد رژيم انديشمندانه تحصيل كرده بيش از همه طنين پيدا مى كند.
مسئله صرفاہ جنبه ئ سياسى ندارد سرخوردگيها و بلاتكليفى ها درباره كاريابى آيندهع در عين حال يك عامل مهم است، بويژه از نظر ركورد كنونى اقتصادى در ايران كه فرصتهاى حتى با استعدادترين دانشجويان را محدود مى كند نزاع و كشمكش بين نسلها شامل بيگانه شدن از طرز فكر والدين كه هنوز پايبند طرز زندگى سنتى هستند بدون شك يك عنصر روانى در سر خوردگى انديشمندان جهان مى باشد كه به يك نوع روح عصيانگرى عليه مقام حاكم منجر مى شود.
وضع و شرايط زندگى مادى بسيارى از دانشجويان تا حد زيادى فقيرانه است.
در جامعه ئ سنتى آنها، راه خروج نارسايى براى نيازهايشان در امور جنسى وكمبود موسسات تفريحى براى آنهابه چشم مى خورد.
دانشگاهها بيش از اندازه ئ لازم جمعيت دارد و قسمت اعظم تدريس در دانشگاه تهران از لحاظ كيفيت پائين است.
اين عوامل را نمى توان دست كم گرفت گر چه به هسته ئ مركزى مطلب كه جنبه ئ سياسى دارد راه نمى يابند.
اساساہ بيگانگى بيشتر دانشجويان ايران از جامعه ئ سياسى شان در نتيجه ئ اختلافاتى است كه آنهابين ايده آلها و آرمانهى خود از يك سو و واقعيتهاى اوضاع در ايران از سوى ديگر مى بينند.
در كشورى مانند ايران كه نسبت به سياست يك نوع كلبى مسلكى و بى باورى و تحقير وجود دارد، مايه ئ شگفتى و نيز مايه ئ شادى است كه متوجه شويم كه ايده آليسم آرمانگرايى و به ويژه ايمان و اعتقاد به آزاديهاى مدنى و حكومت دمكراتيك مورد علاقه ئ اين همه از جوانان شده است.
ولى اين اعتقادات اغلب همراه با چنان روشهاى خشونت آميز نسبت به حكومت و گاهى همراه با ملى گرايى راديكالى است كه انسان ممكن است شك داشته باشد كه اين جوانان اگر بر سر كار بيايند به ذاشول فرايند مستقيم پايبند بوده و حقوق اقليتها را محترم بشمارند و يا در خارج به نحو مسئولانه اى رفتار كنند.
مخالفت آنها نسبت به رژيم كنونى در ايران بر اين مبناسبت كه اين رژيم، رژيمى ديكتاتورى و خودكامه است ولى قهرمان بسيارى از آنها مصدق است كه با سنت ليبراليسم كار را آغاز كرد و سر انجام خود را او يك فرد خودكامه شد.
معذلك اشتباه خواهد بود اگر اهميت ليده آلهاى مورد احترام ايالات متحده را نزد اين جوانان دست كم بگيريم.
يكى از جالب ترين پديده ها در ارتباط با دانشجويان راديكال در دانشگاه تهران اين است كه در حالى كه آنها ايالات متحده را بخاطر پشتيبانى آن از شاه و از سياسيت آرامسازى او كه بعقيده ئ آنها جز سالوسى و سركوبگرى و پارتى بازى چيز ديگرى نيست محكوم مى كنند، بيش از هر چيزى مايل به تحصيل در ايالات متحده بوده و ايالات متحده را نه بخاطر اداره سياست خارجى بلكه به طور اخص بخاطر حمايت از رژيم كنونى ايران مورد سرزنش قرار مى دهند.
البته گرايشههاى بيطرفى در ميان دانشجويان و نظريات مساعدى در ميان اقليتى از آنان درباره ئ اتحاد جماهير شوروى همانطور كه بعداہ تشريح خواهد شد وجود دارد، ولى در هيچ زمانى ايده آلهاى دانشجوييى آنها نسبت به آمريكا روشن تر از زمانى كه پس از قتل اخير پرزيدنت كندى ابراز شد، نبود ه است.
و آن هنگامى كه اندوه و شوك ناشى از فقدان مردمى كه آنها او را قهرمان آرمانهاى خود مى دانستند به منصه ئ ظهور رسيد.
تلگرام تسليتى كه از سوى كميته ئ دانشجويان جبهه ئ ملى به ايالات متحده فرستاده شد اين عبارت جالب را در بر داشت: آنهايى كه براى آزادى ملت خود مبارزه مى كنند مى دانند كه چگونه آرمانهاى آزاديخواهانه در ميان نسلهاى جوان رشد مى يابد.
كندى مظهر اين آرمانها بود.
كندى نويسنده كتاب نيمرخهايى در شهامت بود اكنون خودش چهرهاى از شهامت و يك نمونه ئ جاويدان از شهامت براى نسل جوان است .
با اين وجود انتشارات مجله ئ جبهه ملى كه اين تلگرام در آن درج شد همچنين در عين حال سياست آمريكا را در ايران با سختى هر چه بيشترى مورد انتقاد قرار مى دهد.
اين دوگانگى بين تحسين و نفرت فوق العاده نسبت به ايالات متحده نياز به استدلال از روى دلايل عقلى از جانب اين دانشجويان دارد، كه گاهى موجب اين توهم مى شود كه رئيس جمهور مرحوم، طرفدار وادرا كردن شاه به اتخاذ سياستهاى دمكراتيك بوده است ولى اين مقاصد بوسيله مشاوران محافظه كار و سايرينى كه در سلسله هاى پائين تر بوروكراسى آمريكا قرار داشتند خنثى مى شده است.
هر چند كه سفارت، كوششهاى ويژه اى براى پرورش دانشجويان بعمل آورده و تماسهاى خوبى چه در ميان دانشجويان غير سياسى و چه در ميان رهبران دانشجويان جبهه ملى برقرار كرده است، البته ما بايد درباره افكار دانشجويان از هر گونه تعميمى بپرهيزيم و بپذيريم كه ما درباره ئ آنها اطلاعات كافى تفضيلى نداريم.
بنابر اين اطلاعات موجود از يك بررسى و نظر خواهى در ميان دانشجويان دانشگاه تهران كه از سوى بخش پژوهش افكار عمومى و بازاريابى موئسسه ئ ملى روانشناسى بعمل آمده است بايد به طور خاصى جالب باشد.
بر اساس يك نظر خواهى كه در اواسط سال 1340 بعمل آمده 43 درصد دانشجويان در پاسخ به اين س عال كه چرا آنها در دانشگاه تحصيل مى كنند گفته اند كه آنها براى خدمت بهتر به كشور خودشان در دانشگاه تحصيل مى كنند.
در يكى از سوئالات اين نظر خواهى چنين نوشته شده است.
بنظر من بزرگترين نياز جوانان ايران اين است كه...
بيشتر داشته باشند و از پاسخ دهندگان تقاضا شده است كه يكى از چندين چيزى را كه در آن ذكر شده است بنويسند.
14 درصد از پاسخ دهندگان جواب داده اند وسايل و تاسيسات تفريحى ، 33 درصد فرصتهايى براى مشاركت در كار توليدى را نوشته اند در حاليكه 40 درصد آزادى بيان سياسى را انتخاب كرده اند.
در همين نظر خواهى از دانشجويان خواسته شد ه است كه مشخص كنند كه به عقيده ئ آنها كدام كشور براى صلح جهانى بيشتر از همه كار مى كند.
47 درصد هند را و 17 درصد ايالات متحده را و 8 درصد اتحاد شوروى را ذكر كرده اند.
بر اساس يك نظر خواهى بعدى كه در بهار 1342 از طريق يك سازمان مشهور نظر خواهى آلمانى انجام گرفته برروى تاعكيده تغيرات جزئى بعمل آمده است.
نمونه 300 دانشجو هنوز دلالت بر آرمانگرائى دانشجويان داشت.
در زير عنوان جنبه هاى رفتار سخصى كه دانشجويان بيش از همه براى آن ارزش قائلند كار كردن براى عدالت اجتماعى هشتاد و دو درصد از آراع بدست آورده و همچنين جاه طلبى و ميل رفتن به پيش نيز هشتاد و دو درصد از آراع را بدست آورد، انجامن وظيفه هشتاد و يك درصد و وفادارى به آرمان بشر هشتاد درصد آزادى شخصى هشتاد درصد و اطلاعات در مقابل مقامات تنها نشان داد كه احترام فزاينده اى نسبت به كشور شوروى وجود دارد، در پاسخ به سوئال مربوط به اينكه كدام كشور را براى تحصيل ترجيح مى دهند ده درصد روسيه را انتخاب كرده اند در حاليكه 37 درصد ايالات متحده و پانزده درصد فرانسه و 14 درصد انگلستان را برگزيده بودند 93 ئرصئ از آنهائى كه طرف سوئال قرار گرفتند معتقدند كه روسيه تامور قضايى كشورهاى ديگر را رهبرى مى كند 52 درصد معتقدند كه اتحاد جماهير شوروى همچنين در رشد كلى علمى بر ساير كشورهاپيشى دارد در حاليكه فقط 30 درصد معتقدند كه ايالات متحده از همه كشورهاى ديگر جلوتر است.
22 درصد گفته اند كه از فيلمهاى روسى بيش از همه لذت مى برند در حاليكه 44 درصد فيلمهاى ايالات متحده را ترجيح مى دهند در پاسخ به اين سوئال كه آيا بعضى كشورها حداكثر كوشش خود را براى كمك به كشورهاى روبه رشد در راه استقلال خود انجام مى دهند روسيه 34 درصد از آراع را بدست آورد در حاليكه ايالات متحده فقط 26 در صد از آراع را.
هنگامى كه از دانشجويان خواسته شد تا به ترتيب صفهايى رابراى كشورهاى اطلاق كنند، دانشجويان خصوصيات زير را براى اتحاد جماهير شوروى از لحاظ اولويت اطلاق كردند..
نيرومند، سخت كوش با كارآيى، عمل گرا، ترقيخواه، با انضباط.
خصوصيت تجاوز كار معترض فقط از سوى 19 درصدئ از پاسخ دهندگان به اتحاد شوروى نسبت داده شد در حاليكه در مورد ايالات متحده 33 در صد چنين نظرى داده اند .
در عوض ايران در مقوله هاى خصوصيات لاف زنى و صلح طلبى و بى پروائى و ولنگارى و اسراف بالاترين آراع را بدست آورده است.
ايالات متحده به چند خصوصيت مثبت مفتخر شد ولى هنگاميكه مسئله بر سر نظر دانشجويان درباره كمكهاى خارجى بود كاشف بعمل آمده كه هشتاد و پنج درصد از آنها احساس ميكردند كه اثرات كمكهاى آمريكا اين است كه ثروتمند را ثروتمند كنند و تنها هشت درصد معتقد بودند كه كمك آمريكا سطح زندگى بسيارى را بالا مى برد .
27 درصد معتقد بودند كه اين نوع كمك خارجى باعث پيشبرد تغييرات اجتماعى شده است ولى 34 درصد اضهار عقيده كردند كه كمك خارجى به هر صورتى باشد چندان اثرى ندارد 50 درصد معتقد بودند كه ايالات متحده بيشتر طرفدار آن است كه همه چيز همانطورى كه بوده باقى بماند.
لطفا منتظر باشید ...
