احتمالا افراط در ميهن پرستيش و جهت اشتباه طرفداريش از نيكبختى ايران وى را به اشتباهات سياسى كشايند و در نتبيجه بيشتر پرستيژ قبلى وى را از نظر سياسى درهم ريخت.
خطاهاى سياسى وى سبب شد كه ميهن پرستى به ناسيوناليسم كور تبديل شود و با جنبشهاى مترقى بدون تشخيص گرايشات خطرناك آنان يا اهداف واقعى آنان متحد گردد.
صالح به لحاظ عقيده اش كه فقط يك انفجار شديد مى تواند كشور را از التهاب سياسى آن نجات دهد، حزب ايران ار بنيان گذاشت و بدون ترديد ممعتقد بود كه جنبش ملى او مى توانست محرك اصلى اين انفجار باشد.
به عنوان عضوى از كابينه ائتلافى قوام در سالهاى 132526 متشكل از اعضاى حزب توده و حزب ايران، وى به همكارى نزديك با گروه حزب توده كشانيده شد و به هر جهت وى قبول دارد كه اين اتحاد مشكوك اشتباه بزرگى بود او هرگز از لكه ننگ منتج از آن رهايى نيافت.
همكارى اخير وى با جبهه ملى مخالف، احتمالا مى تواند با انگيزه هاى مشابهى توجيه شوداعتقاد به اينكه گروهش براى دستاوردهاى سازنده و مترقى فعاليت مى كند .
رفتار او د رمجلس فعلى به طور مداوم منعكس كننده همان استراتژى منفى است كه وجه مشخصه تمام جنبش مى باشد و اين گرايش به قيمت از دست دادن اعتماد خيلى از حاميان گدشته او تمام شده است.
ناسيوناليسم افراطى صالح منجر به تغييرات ناگهانى در شخصيت او شده است كه همكارى با وى را مشكل مى سازد.
او تندخو است و بسادگى غرورش جريحه دار مى شود.
نسبت به اشتباه بى گذشت است و هرگاه حس كند كه كشورش مورد تجاوز قرار گرفته كاملا غير منطقى مى شود.
در تابستان 1323 زمانيكه صالح به عنوان وزير دادگسترى خدمت مى كرد، دولت ايران تلاش كرد تا حسين نفيسى مدير كل راه آهن دولتى را به اتهامات ساختگى سوع استفاده از مقام عملا به دلايل سياسى از كار بركنار نمايد.
مقامات آمريكايى با اين عمل شديدا مخافت كردند و توانستند از بركنارى نفيسى جلوگيرى به عمل آورند.
صالح نسبت به چيزى كه وى دخالت غير قابل توجيه در امور داخلى ايران مى نامد خيلى خشمگين و عصبانى شد، او نمى توانست يا نمى خواست ببيند كه عمل دولت دخالت جدى در تلاش براى جنگ و نيز تخطى از موافقتنامه اداره راه آهن بود.
همانطور كه به رفتار عجيب او به عنوان وزير دارايى در 1322 اشاره شد، زمانيكه وى از دستور نخست وزير براى شركت در جلسات كابينه پس از ساعت ادارى سرپيچى نمود او نشان داد كه نسبت به هموطنان خودش نيز تندخو است.
در 1325 پسر و دختر صالح درگذشتند واقعه اى كه وى هرگز از آن تسكين نيافت .
اگرچه خصوصيات ويژه وى و بى ثباتى هاى سياسى او را مى توان تا حدودى با در نظر گرفتن اين مشكل شخصى و صداقت در مقاصدش ناديده گرفت، ليكن وى ديگر از نظر ناظران آمريكايى قابل اطمينان دانسته نمى شود.
حتى برادران وى على پاشا صالح و دكتر جهانشاه صالح، هردو از وى اظهار نارضايتى مى كنند.
- خيلى محرمانه - 54 شماره سند 18 مارس 27 1952 اسفند 0331 تاريخ:
مكمل اطلاعات بيوگرافى الهيار صالح:
سند شماره 54 الهيار صالحى - 2 طبقه بندى: خيلى محرمانه 18 مارس 27 1952 اسفند 0331 الهيار صالحى مكمل اطلاعات بيوگرافى سفارت در 29 آبان 9231 حرفه: 13 فوريه 24 - 1952 اسفند 1330 : وزير كشور كابينه دكتر مصدق 17 مارس 26 - 1952 اسفند 1330 : استعفا كرد.
نظرات: آقاى صالح به مجرد بدست گرفتن مقام وزارت كشور از كانديد شدن براى انتخابات مجلس هفدهم چشم پوشيد.
او هم اكنون اعلام كرده كه وى براى انتخاب كاشان، خود را كانديد خواهد نمود.
آقاى صالح، يكى از مورد اعتمادترين پيروان دكتر مصدق ، بدون شك براى بدست گرفتن كار مشكل انتخاب شد چون موضوع انتخاب اعتبار و شهرت دولت كاهش داده و به كندى پيشرفت مى كرد.
صالح پس از تصدى مقام وزارت كشور روند برگزارى انتخابات را سرعت بخشيد تا پس از انتخاب نمايندگان به تعداد كافى، مجلس جديد بتواند پس از پايان تعطيلات نوروز كار خود را آغاز كند.
گرايش ضد خارجى صالح در مصاحبه ئ اخير وى با خبرنگار كيهان نشان داده شد.
صالح گفت: مردم ايران پس از مبارزه شديدشان، نفوذ مجدد خارجى به كشورشان را مجاز نخواهند شمرد.
آمريكائيها و انگليسيها فكر مى كنند كه بوسيله اعمال فشار اقتصادى مى توانند ما را به زانو در بياورند.
آنها گه گاهى پيدايشان مى شود و تلاش مى كنند تا وقت دولت را كه بايستى به اجراى برنامه هاى اجتماعى و اقتصادى اختصاص يابد تلف كنند.
آنها همچنين تلاش مى كنند تا ما را مجبور سازند تا باور كنيم كه ما فقط با كمك خارجى مى توانيم ادامه حيات دهيم.
آنهابه طور غم انگيزى در مورد قدرت تحمل ما در اشتباهند.
ما مثل خيلى از كشورهاى مستقلى كه اصلاہ نفت ندارند مى توانيم بدون وجودX متخصصين نفتى به حيات خود ادامه دهيم.
ما مى توانيم نيازهاى نفتى خود را بدون كمك خارجى ها رفع كنيم.
زمانيكه قدرت هاى امپرياليستى تشخيص دادند كه ما به طور جدى شروع به اجراى اصلاحات اقتصادى و اجتماعى نموده ايم آنها نزد ما خواهند آمد تا شرايط ما را قبول كنند .
ام .آر.پريش 64 شماره سند 4 دسامبر 13 - 1952 آذر 1331 تاريخ: سند شماره 64 الهيار صالح - 2 تاريخ: 4 دسامبر 13 - 1952 آذر 1331 سفار ايران - انگليس اظهارات الهيار صالح سفير كبير در مهمانى شام اطاق بازرگانى ايران و آمريكا در ضيافت شامى به افتخار سفير جديد ايران كه بوسيله اطاق بازرگاى ايران و آمريكا در 13 آذر در تالار رنگين كمان راكفلرپلازا نيويورك ترتيب داده شده بود، سفير، الهيار ضاليح يك سخنرانى ايراد كرد كه در ابتداى آن وى تاريخ مختثر ملى كردن صنعت نفت ايران وبحث ايران با انگليس را ذكر كرد.
سفير صالح اظهار داشت كه ايران در ابتداى ملى كردن صنعت نفت اعلام كرده كه مايل نيست جريان نفت ايران به بازارهاى غربى قطع شود.
ايران همچنين اعلام كرده بود كه آماده است زيان وارده شركت نفت ايران و انگليس سابق را مطابق هرگونه معيار قانونى كه در هركشورى عمل شده و از نظر انگليس مطلوبتر است جبران نمايد.
او اظهار داشت كه ايران از هرگونه روش جديد كه براساس جبران منصفانه قرار داشته باشد و جريان نفت ايران را تضمين كرده و درعين حال منافع ايران را تاعمين نمايد، استقبال خواهد نمود.
سفير، صالح درمورد تحولات اخيرا ايران، شرايطى كه به خاتمه اولين دوره سناى