بختيار گفت آزادى مطبوعات كه اخيراہ صورت گرفته، همچنان در عمل تثبيت نيافته و تعديلاتى جزيى بعمل آمده، اما براى جبهه ئ ملى تقريباہ غيرممكن است كه چيزى را بر روى كاغذ انتشار دهد.
نظريه سفارت: ما اطلاع داريم كه روزنامه ها اجازه خواهند داشت كه آزادانه به نشر بپردازند، اما براى تثبيت آن در عمل فرصت بسيار اندك بوده است.
بختيار گفت كه جبهه ئ ملى براى شركت در انتخابات خيلى محتاط است مرگ آنكه انتخابات كلاہ آزاد باشند.
در غير اين صورت، جبهه ئ ملى خود را كنار خواهد كشيد.
او مخالفت جبهه ئ ملى را مبتنى بر اصول مادى ولى در اتحاد با رهبران دينى دانست.
بختيار گفت كه شاه نمى تواند يك سياست خارجى را دنبال كند زيرا بين مردم پايگاهى ندارد .
او فكر مى كرد كه به قدرت رسيدن جبهه ئ ملى تنها راه حل موجود مقابله با رژيم فاسد فعلى يا اشغال كشور توسط شوروى مى باشد.
بختيار گفت كه جبهه ئ ملى فروش نفت به اسرائيل را متوقف نخواهد كرد و خود را يك غير مذهبى يا ماديگرا دانست، به نظر او فروش نفت يك امر صرفاہ تجارى است در اين مورد بيش از اين صحبت نشد.
اما او ادامه داد و تاكيد كرد كه ترس آمريكا از اينكه نفت خليج فارس بدست قدرتهاى خارجى بيفتد به آسانى تسكين داده مى شود.
هيچ دولتى در ايران نمى تواند نفت خود را نفروشد.
سولارز نماينده ئ كنگره آن قدر موئدب بود كه در اين زمينه بحث دوران مصدق را به ميان نياورد.
در جواب پرسش سولارز بدين مضمون كه آمريكا چه بايد بكند، بختيار گفت كه آمريكا بايد حمايت از شاه را قطعه نمايد.
از آنجايى كه شاه در بين مردم از هيچ پشتيبانى برخوردار نيست در صورتى كه آمريكا حمايت نظامى و سياسى خود را قطع كند، شاه بدون شك سرنگون خواهد شد.
در جواب پرسش از اينكه آينده چه در بر خواهد داشت، بختيار گفت كه ماده دسامبر ماه اسلامى آن محرم احتمالاہ شاهد تعدادى تظاهرات وسيع خصوصاہ در روزهاى بسيار مقدس دهم و يازدهم محرم برابر 12 و 13 دسامبر خواهد بود.
22 شماره سند 22 اكتبر 30 - 1978 مهر 75 تاريخ:
سياستهاى داخلى:
سند شماره 22 بختيار - 91 طبقه بندى: خيلى محرمانه صورت مذاكرات شركت كنندگان: شاهپور بختيار، رهبر حزب ايران و عضو هيئت اجرايى جبهه ئ ملى جان دى.
استمپل، ماعمور سياسى دبليو.
گريگورى پرت، ماعمور سياسى زمان و مكان: 22 اكتبر 30 - 1978 مهر 57، خانه ئ بختيار - تهران موضوع: سياستهاى داخلى بختيار نگرانى زيادى در مورد آينده ايران به خاطر آشوب فراگير شهرى ابراز نمود.
در حالى كه وى به انتخابات آينده چشم دوخته، گفت اگر دولت نتواند اعتصابات و ناآرامى ها را خنثى كند برگزارى انتخابات اهميت نخواهد داشت.
ماه آينده بحرانى است.
اگر عاملين دردسر از قبيل حزب توده تحت كنترل واقع نشوند روسها به كشور خصوصاہ در شمال و غرب نفوذ خواهند كرد و بلوچها نيز ممكن است بر عليه تماميت ارضى ايران حركتى بكنند.
او علائم اميدواركننده اى در طرف مذهبى مى ديد.
نمايندگان جبهه ملى و همچنين دكتر ميناچى و بازرگان كسى كه وى مواظب بود او را جدا از جبهه نگه دارد با امام خمينى در پاريس در تماس هستند.
او خوشحال بود كه ميناچى و بازرگان گفته بودند اصلاحات بايد در زمان شاه صورت گيرد.
ملاها نمى توانند بر ايران حكومت كنند.
در عين حال اما خمينى انعطاف پذيرى جديدى نشان داده است.
بختيار احساس مى كرد تغيير مكان امام خمينى به فرانسه افق فكرى آيت الله را كمى وسيع تر كرده است.
در پاريس او با خيلى از ايرانيانى كه در غرب منجمله آمريكا تحصيل كرده اند ملاقات مى كند.
از نظر اصولى و بنيادى، او تغيير نكرده است ولى وى اكنون بر خلاف گذشته به حزب توده حمله مى كند.
بعلاوه امام خمينى اصرار دو يا سه ماه پيش خود را در مورد ايجاد حكومت اسلامى رها كرده است.
او در عوض در مورد نياز به عدالت اسلامى صحبت مى كند.
با اين حال تنفر شخصى امام خمينى نسبت به شاه هنوز عوامل ديگر را تحت الشعاع قرار مى دهد.
اگر اردشير زاهدى كه از پاريس ديدار مى كند تلاش نمايد كه با امام خمينى تماس بگيرد، بختيار فكر مى كند آيت الله از ديدن او امتناع ورزد.
حتى شريعتمدارى يك چنين ملاقاتى را رد مى كند.
رد مورد راهى براى خروج فورى از بحران كه بختيار مكرراہ نياز نوميدانه ئ خود را به آن گوشزد كرده است، دولت فعلى بارى پيدا كردن آن به خوبى تجهيز نشده است.
شاه نرمى خاص و جديدى را از خود نشان مى دهد، ولى كابينه مملو از افراد غير قابل اطمينان است.
5 وزير، اعضاى سابق حزب توده بوده و 6 يا، نفرشان فراماسون هستند، كه يكى از آنها شريف امامى رهبر فراماسونهاى ايرانى است.
فروغى و امينى نيز فراماسون هستند.
بختيار اسامى ديگران را فراموش نموده بود ولى بعد آنها را تهيه كرده و به ما خواهد داد.
علاوه بر اين دولت نااميدانه در فسادى كه قرار بود ريشه كن كند گرفتار آمده است.
شريف امامى به عنوان رئيس بنياد پهلوى با فروش زمين مصادره شده به قيمت هر متر مربعى 30 تومان ثروتمند شد.
بختيار آگاهى دست اولى از گذشته ئ فاسد نخست وزير داشت، زيرا وى در جناح مخالف قبلاہ يك شركت ساختمانى را اداره يم كرد كه مجبور شده بود شركت معاملاتى با بنياد پهلوى داشته باشد.
وزير اسبق كشاورزى روحانى، زمين را تحت قانون ملى شدن مصادره نموده بود و سپس وقتى كه شركت مى خواست يك كارخانه در آنجا بسازد، به آنها گفته شد كه شركت بايد اين زمين را به قيمتى كه بوسيله ارزيابان بنياد تعيين مى شود، خريدارى نمايد.
بختيار مخالفت نمود و سرانجام از شاه پيامى دريافت نمود كه وى مى تواند يا آزاد باشد و يا اينكه رئيس شركت باقى بماند.
او از شركت خارج شد.
با در نظر گرفتن تركيب دولت مشكل بتوان گفت كه كسى حاضر به همكارى با آن خواهد شد.
حتى شريعتمدارى بدون رضايت امام خمينى به طور آشكار چنين كارى را نمى كند.
جبهه ملى همكارى خواهد نمود، ولى فقط تحت شرايط سخت، در درجه ئ اول شاه بايد قانون اساسى را با تضمينهاى لازم اجرا نمايد.
او بايد تصديق نمايد كه سلطنت خواهد كرد نه حكومت و بايد حتى به طور مستقيم به اشتباهات خود اعتراف نمايد.
دولت بايد مسئول سياست ملى باشد نه شاه، و او تنها مى تواند ناظر بر اعمال دولت باشد.
او بايد محاكمه تمام شخصيتهاى فاسد را جلو بيندازد.
وقتى از وى سئوال شد كه آيا محاكمه شامل هويدا هم مى شود، بختيار پاسخ داد خصوصاہ هويدا چونكه او سمبل تمام سيستم فاسد است.
سرانجام يك دولت بى طرف بايد انتخابات را برگزار كند.
اين موضوع آخر بيشتر بحث را تحت تاعثير قرار داده بود.
بختيار تصريح كرد كه يك دولت كاملاہ انتقالى و پاكدامن بايد به وجود آيد كه انتخابات را برگزار نمايد.
شاه مى تواند براى مثال يك قاضى برجسته را منصوب نمايد.
استمپل، ماعمور سفارت، كاوش كرد كه ببيند آيا جبهه نمى تواند چيزى كمتر از يك دولت مخصوص انتخابات را قبول كند، يا شايد يك هيئت يا سيستم نظارت، بختيار اين ايده ها را رد نكرد و لى با گرمى نيز پاسخ نداد.
بختيار سپس در مورد چگونگى نيروى خود انتخابات نظر داد.
او مطمئن است حزب توده به طور جدى عمل خواهد كرد.
به عبارت ديگر مشكل است كه ميانه روهاى ايرانى را وارد به سازماندهى سياسى نمود، زيرا كه احزاب رسمى گذشته آنها را به طور كلى از احراز سياسى دلسرد نموده اند.
جبهه احتمالاہ براى بدست آوردن بيش از نصف كرسيهاى مجلس رقابت نخواهد نمود.
جبهه با همه نامزدهاى انتخاباتى مخالفت نخواهد كرد، زيرا بعضى از آنها قابل قبول هستند.
اگر جبهه 30 تا 50 كرسى را ببرد احتمالاہ قادر خواهد بود كه راعيهاى مستقل كافى براى تشكيل يك دولت جمع آورد.
نظريه: در حقيقت يك نظر خيلى خوش بينانه در مناطق شهرى جبهه خيلى قوى و در آنجا متمركز خواهد شد.
خود بختيار در جايى قابل اطمينان در جنوب آبادان، اهواز، يا اصفهان فعاليت خواهد نمود.
او در جنوب ارتباطات خانوادگى دارد و اينها هنوز در ايران مهم هستند.
او كه مثل يك مبارز قديمى صحبت مى كرد، ارزيابى نمود كه حزب بايد كانديداهاى مذهبى در شهرهايى مثل اصفهان، قم و مشهد داشته باشد در حالى كه در شهرهاى صنعتى مثل اصفهان كانديداهاى غير روحانى بهتر مى توانند پيروز شوند.
او گفت: بازرگان و ميناچى - كه تاكيد مى كرد از جبهه ملى نيستند - هر دو فاقد پايگاه مردمى هستند.
بازرگان يك شخص آراسته است كه بوسيله بعضى اشخاص بى ارزش احاطه شده است.
در نتيجه، كار كردن با او مشكل است.
استمپل ماعمور سفارت با توجه به علاقه رسانه هاى گروهى آمريكا سئوال كرد كدام رهبر جبهه ئ ملى انگليسى را خيلى خوب صحبت مى كند.
بختيار نام احمد مدنى يك دريادار سابق را آورد كه پس از اينكه از دريا سالار رمزى عطايى و ديگران به خاطر فساد انتقاد كرد به درجه ناخدايى تنزل مقام پيدا كرد.
او امكان داشت به خاطر تخلفش كشته شود، ولى ژنرال جم مداخله نمود تا مجازات او را كم كنند.
او اكنون در دبيرستان تدريس مى كند.
سابقه حرفه اى متلاشى او به وى يك چشم انداز بدبينانه داده است، ولى او در ر حالى انگليسى را صحبت مى كند.
نظريه: مثل ديگر رهبران مخالف ميانه رو، بختيار از آشوب اجتماعى كه جبهه ادعا مى كند آن را ترويج نمى دهد به هراس افتاده است.
نگرانى او در مورد فعاليت حزب مانند نگرانى يك مرد نظامى در رابطه با صحنه جنگ است و نمايش دهنده ئ نگرانى رهبران مخالف كه بوسيله ئ يك تشكيلات مخفى چپى كنار زده مى شوند.
دبيليو.
جى.
پرت جى.
دى.
استمپل