پذيرفتند كه اين امر اتفاقى رخ داده است.
وى گفت در روزهاى قبل از نوروز و طى آن، حكومت 400 نفر از دستگير شدگان در جريان فعاليتهاى ضد انتخاباتى را از زندانى آزاد كرد، ولى حدود 30 يا 40 نفر از جمله 10 دانشجو در زندان ماندند.
دكتر سنجابى تبه ژنرال علوى كيا گفته بود كه حكومت در مورد دستگيرى كمونيستهاى شناخته شده كاملاہ محق بوده است اما نبايد حساب هواداران جبهه ئ ملى را با آنها يكى بداند، اگر از كمونيستهاى شناخته شده در ميان گروه دستگير شدگان وجود داشته باشد، حكومت بايد همه را آزاد نمايد و سپس مشخصاہ كمونيستهاى شناخته شده را به جرم كمونيست بودن دستگير كند.
طى دوره ئ انتخابات، ژنرال هدايت به عنوان ميانجى غيررسمى بين جبهه ئ ملى و شاه وارد عمل شد، ژنرال هدايت يكبار به دكتر سنجابى گفت كه شاه پس از شنيدن گزارشهايى مبنى بر اينكه جبهه ملى خواهان تاعسيس يك جمهورى است عصبانى شده است.
اين موضوع توسط جبهه ئ ملى تكذيب شد و بر تمايلات سلطنت طلبانه اش تأكيد گرديد در عين حال گفته شد كه جبهه ئ ملى خواهان سلطنى مبتنى بر قانون اساسى كه در آن شاه سلطنت كند نه حكومت است.
دكتر سنجابى به عنوان مثال انگلستان، سوئيس و دانمارك را ذكر كرد.
ژنرال هدايت بعدها گزارش داد كه عكس العمل شاه اين بود كه اگر افراد جبهه ئ ملى مثل سوئيسيها باشند او نيز مى تواند مثل شاه سوئيس باشد.
دكتر سنجابى گفت كه او بر سر كار خود به عنوان استاد دانشكده حقوق به دانشگاه تهران بازگشته است.
او گفت كه كلاہ به آينده ئ جبهه ئ ملى اميدوار است.
رويدادهاى انتخابات اخير بسيارى از مردم را نسبت به موقعيت سياسى جارى هشيار كرده است.
حكومت محدوديتهاى خاصى را براى جبهه ملى به وجود آورده است.
به عنوان مثال جبهه ئ ملى نمى تواند در باشگاه خود در فخر آباد جلسه داشته باشد، هر چند كه دفتر ادارى جبهه ملى مجاز به فعاليت در ساختمانش هست.
نام بردن از جبهه ئ ملى را ممنوع نكرده است، سعى مى شود روش به رسميت نشناختن جبهه ملى ادامه يابد.
با وجود اين، جبهه ملى از پاسخى كه در در موقعيتهاى " " غير سياسى " " مثل برگزارى مراسم عزادارى كه اخيراہ بمناسبت در گذشت رهبر جبهه ملى محمود نريمان دريافت كرده است خوشحال مى باشد.
سنجابى با اطمينان گفت كه كليد آينده سياسى ايران در دست شاه است كه تمام قدرت را در اختيار دارد.
متاسفانه او مثل پدرش شجاع و با هوش نيست.
با وجودى كه شاه قبلى ديكتاتور و آزمند بود، ولى يك ملى گرا و ميهن پرست واقعى بود.
پسرش اين خصوصيات را ندارد.
در عوض، او از همه كس مى ترسد.
او از قوام السلطنه و رزم آرا مى ترسيد زيرا كه آنها اشخاص قدرتمندى بوده اند.
او از جبهه ملى مى ترسد، او حتى از دكتر على امينى مى ترسد.
خلاصه او از هر كسى كه تهديدى براى روش حكومت نادرست و پر دسيسه او باشد مى ترسد.
63 شماره سند ژوليه 3 ژوليه 1961 - تير 21 0431 تاريخ:

مصاحبه با كريم سنجابى:

سند شماره 63 كريم سنجابى - 4 گزارش اطلاعاتى حوزه ئ ماعموريت طبقه بندى: خيلى محرمانه غير قابل رويت براى خارجيان - تحت كنترل مستمر كشور: ايران موضوع: مصاحبه با كريم سنجابى اطلاعات بيوگرافيك و اظهار نظرها تاريخ گزارش ژوليه 3 ژوليه 1961 - تير 21 0431 شماره ئ گزارش 5578 نيت " توضيح: گزارشهايى كه با حرف نيست مشخص مى شود متعلق به سازمان سيا است - مترجم " منبع: ناظر صلاحيت دار آمريكايى " معمولاہ قابل اعتماد " ارزيابى محتويات - احتمالاہ واقعيت دارد 1- اطلاعات بيوگرافيك كريم سنجابى، رئيس هيئت اجرائى جبهه ملى بشرح ذيل است.
الف - سن 65 ب - تحصيلات ابتدائى در كرمانشاه - متوسطه در تهران - اخذ دانش نامه در علوم سياسى از دانشكده حقوق دانشگاه تهران و دكتراى حقوق از دانشگاه پاريس در فرانسه ج - زبانها: فارسى، كردى، فرانسه، عربى و انگليسى " اندكى مى خواند " د- شغل: استاد حقوق دانشگاه تهران ه - مسافرتها - او علاوه بر شش سال تحصيل در فرانسه به اغلب كشورهاى اروپايى سفر كرده و در سال 1332 " 1953 ه.
ش.
با محمد مصدق به ايالات متحده رفت.
و- سنجابى متاعهل است و سه فرزند دارد كه به ترتيب 9 ساله 12 ساله و بيست ساله هستند.
ز - سنجابى از طرف محمد مصدق به عنوان وزير فرهنگ منصوب شد و در مجلس دوره ئ هفدهم نماينده بود.
- سنجابى در يك خانه قديمى در نزديكى دروازه ئ شميران زندگى مى كند.
خانه ئ او به طور مرتب مبلمان شده و ظاهراہ خوب نگهدارى مى شود ول يتجملاتى نيست.
خود سنجابى مردى است با قامتى نه چندان بلند يعنى شايد پنج فوت و 8 اينچ باشد.
كمى تنومند است.
موى تقريباہ خاكسترى و مجعد او از يك پيشانى بلند بر مى خيزد.
لباس پوشيدن او محافظه كارانه و خوش ظاهر است.
او مردى است با جذابيت شخصى فوق العاده و طبعاہ بسيار موئدب است.
لحن او ملايم ولى مستقيم است او چنين وانمود مى كند كه كنترل اوضاع را در دست دارد و ترديد و دو دلى از خود نشان نمى دهد و از موضوعات هم گريز نمى زند بلكه هميشه به نكته مورد نظر اشاره مى كند.
او مردى است كه فكر زيادى را به موضوعات مختلف اجتماعى داده و نظريات او خوب شكل گرفته و صريح و روشن و مختصر گواست.
سنجابى مردى است متواضع و مهربان و نسبت به خانواده ئ خود بسيار متهد است و در عين حال سياستمدارى جدى و صميمى است.
در حاليكه پاسخهاى او ممكن است براى تحت تاعثير قراردادن يك آمريكايى داده شده باشد، رفتار او نشان نمى دهد كه قصد فريب و يا منحرف كردن ذهن كسى را داشته باشد.
2- موارد زير نظرياتى است كه سنجابى درباره ئ مسائل مختلف سياسى ابراز داشته است.
كمك اقتصادى - كمك اقتصادى بايد براى ايران ادامه يابد و يك ضرورت قطعى است.
با اينوصف كمك هاى عظيم چند سال گذشته آمريكا نتوانسته است دوستى مردم را نسبت به آمريكا تاعمين نمايد.
مردم ايران از ميزان كمك هاى شما و نحوه ئ مصرف آنها هيچگونه اطلاعى ندارند.
اين كمكها ممكن است به جاهاى مختلف رفته باشد، مثلاہ صرف ساختن راهها يا سدها يا چيز ديگرى شده يا اينكه قسمت اعظم آن دزديده شده باشد.
يك چنين كمكى براى اينكه مفيد و ثمر بخش باشد و جلب دوستى ايالات متحده را كرده باشد بايستى هنگامى به ايران برسد كه ايران داراى حكومتى مردمى باشد چون در اينصورت است كه هر دلار مصرف شده نتيجه مطلوب را بدنبال خواهد داشت.
ما حدود سيصد هزار نفر كارمند دلوت دارمى.
به اين اشخاص بايد پول و غذا داد ور اضيشان نگهداشت تا امور دولت به طور يكنواخت انجام گيدر و برنامه هاى كمك به مورد اجرا گذاشته شود ولى پرداخت حقوق كارمندان بايد از منابع خودمان باشد و نه از بيگانگان و اگر كمك خارجى صرف زمينه هاى ديگر شود خودمان قادر به پرداخت حقوق كارمندان دولت خواهيم بود.
مساعدت اقتصادى خارجى بايد صرفاہ براى برنامه هايى باشد كه به رشد اقتصادى كشور و بالا رفتن قدرت اقتصادى ما كمك كند و علاوه بر اين كمك خارجى نبايد صرفاہ بشكل بتسه هاى پول باشد كه به ميل حكومت ايران توزيع گردد.
پول بايستى تنها براى طرحها و برنامه هاى ويژه كه تحت مطالعه قرار گرفته و از سوى كمك دهنده و حكومت ايران انتخاب شده، داده شود.
وپلى كه داده مى شود بايد دقيقاہ به انجام طرح مورد نظر اختصاص يابد.
در اين رابطه بايد حسابرسى دقيق صورت گيرد.
و پرداخت كمك بعدى بايد شديداہ متكى به اتمام و تكميل رضايتبخش طرحهاى قبلى باشد.
ممكن است بگوييم كه چنين كمكى به منزله ئ كمك مشروط خواهد بود ولى بنظر من با اينكار به حق حاكميت و يا استقلال كشور دريافت كننده تخطى نشده است.
حكومتى كه واقعاہ و حقيقتاہ مورد اعتماد مردم باشد در اين رابطه مشكلى نخواهد داشت.
اين نوع برنامه هاى كمكى است كه من براى ايران از ان استقبال خواهم كرد.
من احساس مى كنم كه ما به كمك اقتصادى خارجى براى لااقل پنج تا ده سال آينده نياز خواهيم داشت.
كمك فنى - مستشاران خارجى زمانى با استقبال مردم روبرو مى شوند كه كشور ارسال كننده ئ آنها محبوب مردم ايران باشد.
در چهار چوب برنامه هاى كمك اقتصادى كه در بالا تشريح شد، محلى براى مستشاران خارجى وجود دارد.
در هر زمان و مكانى كه ممكن باشد، ايرانيها بايد در مرحله اول بكار گرفته شوند ولى ما در آينده به مساعدت فنى خارجى تا مدت زيادى احتياج خواهيم داشت.
كمك از شوروى - ما تحت شرايط خاصى مى توانيم از اتحاد شوروى كمك بگيريم.
ولى روباط ما با روسها بايد چنان باشد كه آنها كلاہ از تبليغات بر هم زننده ئ خود در ايران دست بردارند.
يعنى هم تبليغات كمونيستى و هم تبليغاتى كه عليه وحدت داخلى ملت ايران صورت مى گيرد بايد قطع شود.
در مرحله دوم اگر دريافت كمك از شوروى مستلزم قطع كمك هاى دريافتى از غرب و بخصوص آمريكا باشد، نمى توانيم از آن استقبال كنيم و همچنين نمى توان انتظار داشت كه تنها با شوروى مناسباتى داشته باشيم.
اگر قرار باشد كه خاورميانه بصورت يك واحد امنيتى جمعى در آيد " رجوع شود به مراتب زير " ما هم