متوجه اتوبوسها و ايستگاههاى اتوبوس گرديد، هر چند تظلمات و نفرت ها اشكال مختلفى بخود گرفته بود.
مهدوى تاكيد كرد كه دستگيرى خمينى همه آنها را در يك جهت متحد كرد.
وى مدعى بود كه از زمان مصدق به بعد هرگز يك نفر نتوانسته است اين همه عناصر متفرق زا را در يك جهت گرد هم آورد.
آيت اله خمينى مهدوى گفت شش ماه قبل خمينى نسبتاہ ناشناخته بو.
معذالك مخالفت صريح او عليه اقدامات ضد ملاها از سوى شاه او را در كانون توجه قرار داد.
خمينى از سوى روشنفكران ايران و حتى آنهايى كه توجه كمترى نسبت به اسلام دارند، به عنوان يك مرد با معلومات و فوق العاده با هوش و با شهامات شناخته شده است.
از آنجايى كه خمينى اخيراہ به رهبريت روحانى همه شيعيان انتخاب شده و تنها 45 سال دارد و داراى قدرت و نشاط روحى و جسمى است نقش كنونى اش در سياست ايران اهميت بسيار دارد.
او به عنوان يك جمله معترضه گفت كه جبهه ملى هرگز قادر نيست عده زيادى از مردم را متشكل كرده و به صحنه بياورد مگر در زمانى كه مصدق آن ها را رهبرى مى كرد.
مهدوى معتقد بود كه رژيم نخواهد توانست خمينى را بدون مخالفتهاى شديد مداوم همچنان در بازداشت نگهدارد.
جبهه ملى در اعتشاشها نقش نداشت دكتر مهدوى گفت جبهه ملى در تدارك فعاليتهاى امروز بعد از ظهر " 14 " خرداد دست نداشته است.
مهدوى از سوى ساواك احضارگرديد و از او پرسيده شد آيا جبهه ملى در نظر دارد در تظاهرات عليه دولت در تاريخ 15 خرداد شركت كند يا خير.
مهدوى گفته بود خير بعضى از دانشجويان جناح چپ جبهه ملى در حوادثى كه حدود ظهر آنروز در دانشگاه رخ داد و بالا بردن پلاكاردى كه نوشته بود مرگ بر مستبد خون آشام و سوزاند يك چيپ دولتى دست داشته اند.
بمحض اينكه رهبران جبهه ملى از جمله مهدوى در اينباره آگاهى يافتند به ساواك تلفن كرده و گفتند كه مانع اين تظاهرات در دانشگاه بشوند و اين كار بعداہ انجام گرفت.
مهدوى گفت پاكروان جبهه ملى را از مسئوليت مبرا كرده و در ساعت پنج بعد از ظهر از طريق راديو به ملت گفت كه جبهه ملى در اين حوادث دست نداشته است.
مسائل آينده بعلت اينكه تلفات بسيار زياد بود " به عقيده مهدوى لااقل 45 نفر كشته و لااقل دو برابر اين رقم مجروح شدند كه اكثريت آنها پليس و ژاندارم بوده اند " روزهاى سنتى عزا يعنى روز اول كه مردگان بخاك سپرده مى شوند و روز سوم و چهلم پس از مرگ در سراسر ايران مراسمى برگزار خواهد شد.
و اين روزهاى عزا ممكن است فرصتى براى ملاها باشد تا مردم را در مخالفت با رژيم باز هم بيشتر متحد كنند و اگر حكومت مانع عزادارى شود نتيجه آن به احتمال قوى خشونت بيشتر خواهد بود.
مهدوى معتقد است كه حكومت قدرت مذهب را دست كم گرفته بود.
او توضيح داد كه هر چند حرارت و شوق مذهبى محدود به عده معدودى است اما احساسات مذهبى قابل ملاحظه اى تقريباہ در ميان همه ايرانيان وجود دارد.
مهدوى معتقد است كه بحران كنونى نشان مى دهد كه بيشتر ايرانيان عادى كه در اين اعشاشات دست داشته اند نسبت به مذهب خودشان بيشتر توجه نشان مى دهند تا نسبت به شاه كنونى خيلى محرمانه 08 شماره سند 11 دسامبر 20 - 1963 آذر 2431 تاريخ:
صنعتى مذاكرات را با جبهه ملى از سر مى گيرد:
سند شماره 08 حسين مهدوى 5- طبقه بندى: خيلى محرمانه صورت مذاكره شركت كنندگان: دكتر حسين مهدوى از رهبران جبهه ملى ويليام گرين ميلير دبير دوم سفارت زمان: 11 دسامبر 20 - 1963 آذر 2431 مكان: اقامتگاه آقاى ميلر موضوع: صنعتى مذاكرات را با جبهه ملى از سر مى گيرد.
دكتر حسين مهدوى گفت كه همايون صنعتى رئيس مطبوعات فرانكلين و واسطه شاه به خانه مهدوى آمده بود تا با وى و داريوش همايون كه يك روزننامه نگار برجسته است و اخيراہ از شرفياتى نزد شاه بازگشته است گفتگو كند.
صنعتى به مهدول گفت كه شاه بسيار افسرده است و از ركود اقتصادى كشور و از نحوه اداره دولت شكايت دارد.
صنعتى گفت كه او و شاه با يكديگر توافق كرده اند كه لازم است بعضى از استعدادهاى جوانتر را وارد حكومت كنند.
مهدوى گفت: آنگاه صنعتى اين موضوع را پيگيرى كرده از مهدوى و همايون خواست تا در باره الحاق به دولت در سمتهاى عالى و مراتب بالا تامل كنند.
مهدوى گفت: صنعتى مى گويد كه شاه از مشاوران عمده خود كاملاہ ناراضى است و شاه هرگز حاضر نيست حتى بخش كوچكى از اختيارات خود را تحت هيچ شرايطى از دست بدهد.
مهدوى در اين مرحله به صنعتى پاسخ داد و خاطر نشان ساخت كه اگر شاه ميل ندارد هيچ قسمت از اختيارات و مسئوليت خود ر از دست بدهد پس چگونه ممكن است، ديگران در اداره امور ايران به او كمك كنند.
او گفت سمتهاى مسئوليت دار مستلزم بكار بردن و داشتن اختيارات است.
صنعتى جواب داد كه شايد تنها راه براى پيشبرد رشد و عمران ايران اين است كه در محدوده اين نظام كار كنند.
مهدوى در پاسخ چنين گفته است: آنچه را كه شما از ما مى خواهيد انجام دهيم اين است كه مانند معينيان، انصارى و نفيسى بشويم صنعتى آنگاه محل را ترك كرد و گفت كه ميخواهد هفته آينده در مورد اين مسائل به بحث ادامه دهد.
هم مهدوى و هم همايون طبق اظهار مهدوى از مهارت و صميمت آشكار و نرمش استدلالهاى صنعتى تحت تاثير قرار گرفته بودند.
مهدوى معتقد بود ك ديدار صنعتى از الهيار صالح و آنها نشاندهنده آغاز كوششهاى تازه اى از جانب رژيم براى تعرقه انداختن بين اعضا ميانه رو و مبارزه جوى جبهه ملى است.
خيلى محرمانه 18 شماره سند 28 ژانويه 8 - 1964 بهمن 2431 تاريخ:
كوششها براى تشكيل يك حزب جديد از ميان بقاياى جبهه ملى:
سند شماره 18 سند مهدوى 6- طبقه بندى: خيلى محرمانه صورت مذاكرات شركت كنندگان دكتر حسين مهدوى از رهبران جبهه ملى ويليان گرين ميلير دبير دوم سفارت زمان: 28 ژانويه 8 - 1964 بهمن 2431 مكان: خانه دكتر مهدوى موضوع: كوششها براى تشكيل يك حزب جديد از ميان بقاياى جبهه ملى 1- منشا دكتر مهدوى نقشه هاى مربوط به اينگون چگونه او و عبدالرحمن برومند، داريوش فروهر، شاهپور بختيار و هدايت اله متين دفترى براى تشكيل حزب جديد از جبهه ملى در حال احتضار با يكديگر اجتماع ميكردند را تشريح كرد.
مهدوى گفت كه اين گروه به طور منظم در هفته هاى اخير گرد هم جمع شده و لزوم سازمان دادن چهارچوب يك حزب جديد را از سوى عناصر جوانتر جبهه ملى و همچنين تهيه يك برنامه براى تعيين خط مشى هاى محكمتر براى چند سال بعد را مورد بحث قرار مى دهد.
مهدوى گفت كه فعلاہ تصميم گرفته شده است كه يك چنين حزبى بايد از سوى اعضا با تحصيلات خوب و ليبرال جبهه ملى براه انداخته شود و رهبران قديمى و افراطيون چپ و راست نبايد در ميان رهبران حزب جديد باشند.