51 شماره سند 16 مى 26 - 1964 ارديبهشت 3431 تاريخ: منبع كنترل شده آمريكايىSACاز: رئيس بخش سياسى به:

نظارت رهبر جبهه ملى، شاهپور بختيار:

سند شماره ئ 51 بختيار - 21 طبقه بندى: سرى - غير قابل رويت براى خارجيان - فقط استفاده ئ داخلى شماره: 46/322 تاريخ: 16 مى 26 - 1964 ارديبهشت 3431 از: منبع كنترل شده آمريكايى SAC به: رئيس بخش سياسى موضوع: نظارت رهبر جبهه ملى، شاهپور بختيار مطالب زيرين براى اطلاع شما و هر استفاده اى كه از آن در محدوده هاى امنيتى معين شده مى خواهيد بنمائيد مى باشد.
هر گزارشى توسط شما از اين اطلاعات بايد با ذكر كنترل" غير قابل روئيت براى خارجيان" باشد ولى احتياج به ذكر AC به عنوان منبع ندارد.
منبع يك ايرانى تحصيل كرده است كه عضوى از جبهه ئ ملى مى باشد و با شاپور بختيار صحبت كرده است.
1- الهيار صالح نامه اى به شوراى مركزى حزب ايران فرستاده و رسماہ از شوراى مركزى حزب ايران استعفا نموده است.
صالح اظهار داشته كه وى خيلى خسته، پير و مريض است و تصميم گرفته كه از هر نوع فعاليت سياسى كنار بكشد.
حزب ايران قرار بود در 23 ارديبهشت تشكيل جلسه دهد تا در مورد استعفاى صالح اقدام نمايد.
حزب ايران يك يادداشت غير رسمى براى صالح فرستاد و از او تقاضا نمود تا در مورد استعفايش تجديد نظر نمايد، ولى حزب ايران انتظار نامه اى ديگر از صالح دارد كه تصميمش به استعفا را مجدداہ تائيد نمايد.
2- شاهپور بختيار گفت كه با غير فعال شدن صالح او در راس حزب ايران باقى خواهد ماند و آن را به قدرت خواهد رسانيد و به گروهى منظم تبديلش خواهد نمود.
بختيار گفت كه او با دكتر مصدق سمبل جنبش ملى گرايى مخالفت نخواهد نمود ولى تلاش خواهد كرد كه از او و برنامه هايش به نفع خود استفاده نمايد.
بختيار مصدق را يك خود پرست بزرگ تصويب نمود كه نمى تواند موافقت نمايد كه جبهه ملى در اختيار مردى ديگرى بجز خودش باشد.
بختيار گفت كه به جز بر كنارى رهبرى محافظه كار جبهه ئ ملى، هيچ اقدامى در مورد پيشنهادات اخير مصدق تحقق نيافته است.
بنابراين، اين بعهده رهبران جوانتر جبهه ئ ملى است كه رهبرى را تجديد سازمان جبهه ئ ملى بدست بگيرند، البته با احترام گذاشتن به مصدق به عنوان تشريفات.
بختيار گفت كه وى از اشخاصى مثل داريوش فروهر استفاده خواهد نمود ولى آنها كنترل جنبش ملى گرايى را بعهده نخواهند گرفت.
3- بختيار گفت كه روابط جبهه ملى با جبهه ئ مذهبى بهتر از رابطه اش با ارتش است، ولى اگر جبهه ملى مى توانست رهبرى و سازمانى خوب بيابد افسران جوانى كه از دولت ناراضى هستند با ملى گراها همراه مى شدند.
او گفت كه جبهه ملى ارتباط با نهضت آزادى ايران و رهبران مذهبى از طريق آيت الله رضا زنجانى دارد.
در حال حاضر جبهه ملى در نظر دارد از زنجانى به عنوان يك ميانجى نيروهاى ملى گرا استفاده نمايد.
محاكمه نهضت آزادى به تعويق افتاده است زيرا دولت مى خواهد رهبران نهضت آزادى در طول محرم در زندان باشند.
احتمالاہ وقتى شاه از سفرش به ايالات متحده باز مى گردد رهبران نهضت آزادى آزاد خواهند شد و يا محكوميتهاى جزئى پيدا مى كنند.
4- جبهه ئ ملى به طور آشكار كار خواهد كرد زيرا اگر تلاش نمايد كه به طور مخفى كار كند دولت جبهه ملى را با حزب توده به عنوان يك حزب مخفى معرفى خواهد نمود و اعضاى جبهه ملى را به زندان خواهد انداخت.
جبهه ملى سعى نخواهد كرد كه طرحهايش را مخفى نگه دارد چون چندين عضو جبهه ئ ملى حقوق بگيرد دولت هستند.
بختيار گفت كه او و ديگر رهبران جبهه ملى فكر مى كنند كه خنجى يك عامل ساواك است يا حداقل با ساواك تماس دارد.
گروه 1 مستثنى از تنزل طبقه به طور اتوماتيك 61 شماره سند 4 نوامبر 13 - 1964 آبان 3431 تاريخ: سند شماره ئ 61 بختيار - 31 طبقه بندى: خيلى محرمانه صورت مذاكرات شركت كنندگان: شاهپور بختيار و رهبر حزب ايران و جبهه ملى مارتين اف.
هرز، كنسول امور سياسى آرچى ام.
بولستر، دبير دوم مكان: محل اقامت آقاى هرز تاريخ: 4 نوامبر 13 - 1964 آبان 3431 بختيار در ابراز تمايلش به ملاقات با ماعموران سفارت براى بحث در موضوعات مورد علاقه ئ طرفين گفت كه وى در گذشته با ماعموران سفارت در موقعيتهاى بى شمارى صحبت كرده است، ولى اين احساس را داشته كه اگر چه توافق كلى بين آنها در مورد سياستهاى كلى وجود دارد، آنها عقايد و نظارت مجزا و متفاوتى دارند.
بختيار گفت كه وى وقتى از يك ماعمور سفارتنه خيلى وقت پيششنيد كه سفارت فكر مى كند شاه بايد تا زمانى كه زنده است حكومت تعجب زده شد.
بختيار گفت وى از شنيدن اينكه چنان عقيده اى با آن قطعيت ابراز شده متحير گرديد او تا آنجا پيش رفت كه به ستايش از سيستم سياسى آمريكا و اميد و الگويى كه به دنيا ارائه مى دهد پرداخت.
بختيار سپس شروع به تحليل منافع آمريكا در ايران نمود، و گفت كه او فكر مى كند منافع دراز مدت ايالات متحده در اينجا بوسيله ايجاد يك دولت جوابگو به آرزوهاى مردم كه درجاتى از آزادى سياسى را مجاز خواهد نمود، به بهترين نحو فراهم خواهد شد.
او خودش را يك طرفدار سلطنت توصيف كرد ولى سلطنت طلبى كه مى خواهد ببيند شاه سلطنت مى كند و نه حكومت.
بختيار دولت فعلى را به عنوان گروهى ريا كار كه قول همه چيز را مى دهند ولى خيلى كم عمل مى كنند بى ارزش توصيف كرد.
او گفت كه مى تواند بعضى دروغها را كه از غفلت صادقانه ناشى شده اند تحمل نمايد ولى نمى تواند با رياكارى و دورويى عمدى سازش داشته باشد.
وقتى از او سئوال كرد كه آيا فكر نمى كند برخى وطن پرستان صميمى در دولت وجود دارند كه بيشترين تلاششان را براى پيشرفت مى كنند؟ او قبول نمود كه تعدادى وجود دارند و مى گفت دولت هرگز دوام نخواهد آورد.
او گفت عكس العمل فورى دولت رد مقابل انتقاد خارجى اثبات اين مطلب بود كه دولت احساس نا امنى مى كند.
در صحبت راجع به سياستهاى مخالفين، بختيار فقط در كليات صحبت كرد و كامل3 آشكار ساخت كه نه او و نه پيروانش در حزب ايران هيچ برنامه ئ واقعى عمل براى به اجرا در آوردن خواسته هايشان ندارند.
در حقيقت او ميل نداشت آنهايى را كه در موردشان صحبت مى كرد، مشخص كند.
او با ملايمت از الهيار صالح انتقاد كرد، و او را فردى تصوير كرد كه بيش از آن كه بتواند يك رهبر قاطع و موئثر باشد، فردى متزلزل است است، اما مشخص نكرد كه چه افراد يا گروههايى ممكن است جاى رهبرى صالح را بگيرند.
او گفت برنامه هايى براى يك گردهمايى در دست اقدام است كه در آن عقايد مختلف ممكن است همساز گردند ولى محتمل نيست كه دولت اجازه ئ چنين گردهمايى را بدهد.
اگر چه بختيار گفت كه در ملاقاتهاى آتى با آقاى بولستر ميل دارد كه به جزئيات بپردازد، برداشت ما اين بود كه او واقعاہ راجع به فعاليتهاى فعلى سازمانى در جبهه ملى مطلب چندانى براى گزارش ندارد نظارت مكرر او راجع به احتياج براى حداقل، كمى آزادى بيان بنظر مى رسيد كه اشاره بر اين داشته باشد كه در غياب چنين آزادى، رسيدن به يك توافق عام در ميان عوامل جبهه ملى مشكل باشد و در غياب چنين توافقى سازمان نمى تواند دوباره بنا بشود.
بولستر - هرز 19 مى 29 - 1965 ارديبهشت 4431 تاريخ: سند شماره 71 بختيار - 41 طبقه بندى: خيلى محرمانه صورت مذاكرات تاريخ: 19 مى 29 - 1965 ارديبهشت 4431 مكان: سالن چاى هتل كاسپين شركت كنندگان: شاهپور بختيار، رهبر جبهه ملى آرچى ام.
بولستر، دبير دوم سفاتر جبهه ئ ملى مخفى بختيار شايعات مبنى بر اينكه جبهه ئ ملى، چونكه مجاز نيست كه به طور آشكار فعاليت كند، شروع به مخفى شدن نموده است را تصديق نمود.
او جزئيات كمى راجع به اين تحول ارائه داد بجز اين گفته كه واحدهاى كوچك 6 يا 8 نفره تشكيل مى شود و اينكه براى اجتناب ورزيدن از جلب توجه نيروهاى امنيتى اين واحدها از فعاليتهاى انتشاراتى منع خواهند شد.
اين واحدها البته به طور مخفيانه ملاقات خواهند كرد و در حال حاضر روى موضوعات سازمانى تمركز خواهند نمود.
بختيار از جنبه ئ مخفيانه جبهه ملى ابراز ناراحتى كرد، زيرا عمل مخفيانه بارى او به معنى نفى روش مبتنى بر قانون اساسى كه وى آن را ترجيح مى دهد مى باشد، ولى او به طور مكرر اشاره كرد كه در غياب آزادى براى فعاليت علنى اين روش جديد تنها راه موجود براى جبهه ئ ملى است.