جبهه ئ ملى ناظر و منتظر و اميدوار است - ما نمى توانيم با او شديداہ به مخالفت بپردازيم.
ولى از سوى ديگر، شاه نزديكى بيش از حد امينى را با ما تحمل نخواهد كرد، لذا ما نبايد او را در موقعيتى قرار بدهيم كه قادر به حفظ خود نباشد.
بنظر مى رسد كه امينى پس از كنفرانس آخر مطبوعاتى ما خصومت ديوانه وارى نسبت به ما پيدا كرده است.
پليس علامت ما رااز باشگاهمان برداشته است.
مشكلاتى در گذرنامه دانشجويان در آمريكا رخ داده و من خواستم درباره ئ اين دو موضوع با او تماس بگيرم ولى او نمى خواهد با من صحبت كند.
در شهرستانها جايى كه حكومت مانع فعاليتهاى ما مى شود امينى فاقد تمايل يا قدرت در ممانعت از مخالف ساواك با ماست.
امتيازاتى كه امينى به شاه مى دهد روز بروز افزايش مى يابد و با هر امتيازى كه مى دهد، امينى ضعيف تر مى شود.
در مورد خراسان، جايى كه شمس الدين جزايرى به استاندارى منصوب شده است، يقين داريم كه جزايرى لااقل عليه ما فعاليت نخواهد داشت.
جزايرى مى تواند نقش يك واسطه ئ سودمند بين امينى و جبهه ئ ملى را در تهران ايفا كند ولى براى ما وسائل فراوان ديگرى براى سر و كار داشتن موفقيت آميز با يكديگر وجود دارد.
نقش ايالات متحده - ايالات متحده حكومتهاى مختلفى را در ايران آزمايش كرده است.
شاه نيز آزمايش شده و نتيجه، رضايت بخش و موفقيت آميز نبوده است.
شاه يك حكومت شخصى براه انداخته بدون آنكه به اراده مردم متوسل شود و اين امر نمى تواند مشكلات ايران را حل كند.
علاوه بر اين، شما يك حكومت نظامى را به رياست ژنرال فضل الله زاهدى امتحان كرديد و آن را نيز ناقص يافتيد.
افسران ما ممكن است بتوانند به صداى بلند صحبت كنند و شايد بعضى از سازمانها را اداره كنند ولى يك حكومت خوب، موفق و مردمى نمى تواند بوسيله نظاميان ما اداره شود.
آنها مى توانند امر كنند ولى نمى توانند حكومت كنند و در حال حاضر شما در صدد يافتن " " مردى نيرومند " " هستيد كه بتواند علاوه بر فرمانروايى در مقابل شاه ايستادگى كند.
اين هم نمى تواند باشد زيرا اين مرد نه از حمايت شاه برخودار است و نه از حمايت ارتش و مردم.
چرا يك نوع ديگر از حكومت را آزمايش نمى كنيد؟ چرا حكومتى را نمى آزمائيد كه مورد انتخاب مردم است؟ اگر شما اينرا آزمايش كنيد من يقين دارم كه چنين حكومتى به نفع ايران و جهان آزاد كار خواهد كرد.
اظهار نظر حوزه ماعموريت - اين گزارش يكى از مصاحبه هايى است كه قرار است با ديگر اعضاع جبهه ئ ملى صورت گيرد.
عقيده بر اين است كه ناظر آمريكايى بعلت دوستى و مناسبات طولانى خخود با اعضاع جبهه ئ ملى در موقعيتى است كه مى تواند اطلاعات سودمند و صريحى كسب كند.
83 شماره سند 22 اوت 31 - 1961 مرداد 04/31 تاريخ:

اظهارات كريم سنجابى درباره سياست جبهه ملى:

سند شماره 73 كريم سنجابى - 5 طبقه بندى: سرى شماره: 5654 نيت تاريخ: 22 اوت 31 - 1961 مرداد 04/31 موضوع: اظهارات كريم سنجابى درباره ئ سياست جبهه ئ ملى از يكى از اعضاع جبهه ئ ملى " ف " كه دسترسى به رهبران جبهه ئ ملى دارد.
1- كريم سنجابى رئيس كميته اجرايى جبهه ئ ملى در اوت 1961 اعلام داشت كه اگر جبهه ئ ملى حكومت را در دست بگيدر بايد اوضاع سياسى را ظرف پنج روز تثبيت كند.
شاه نيز بايد تصميم بيگرد بين سلطنت و حكومت يكى را انتخاب كند و در صورت انتخاب حكومت راهى جز خروج از كشور را ندارد.
اوضاع سياسى بايد ظرف پنج روز تثبيت شود تا سرمايه گذارى و مساعدتهاى خارجى نيز ادامه يابد.
2- جبهه ئ ملى در صورت بدست گرفتن حكومت از يك سياست خاص در زمينه صادرات و واردات پيروى خواهد كرد.
صادرات بر اساس اقلام موجود درجه بندى خواهد شد كه آغاز آن آسانترين اقلام براى صادرات مانند فرش است و پايان آن اقلامى است كه صدور آن بسيار دشوار است.
واردات نيز بر حسب اقلام، درجه بندى خواهد شد و اقلامى كه مورد نياز ايران است در درجه ئ اول، فهرست بندى خواهد شد و اجناس تجملى در درجه ئ آخر خواهد آمد.
به صادر كنندگان اجازه داده خواهد شد كه اقلامى را وارد كنند كه در مقياس صادرات و واردات روبروى يكديگر قرار گرفته اند.
بدين ترتيب فردى كه اجناسى را كه براى فروش در خارج آسان است صادر مى كند اجازه خواهد داشت كه ماشين آلات و ساير اقلام مورد نياز مبرم ايران را وارد كند.
در همين حال فردى كه يك بازار جديد صادراتى باز مى كند اجازه خواهد داشت كالاهاى تجملى وارد كند.
پروانه هاى صادراتى قابل معامله به صادر كنندگان داده خواهد شد.
صادركننده اى كه كالاهايى بفروشد كه فروش آن در خارج دشوار است ممكن است در كار صادراتى خود ضرر ببيند ولى مى تواند پروانه صادراتى خود را به بيش از ارزش اسمى آن بفروشد زير اين پروانه به او اجازه خواهد داد كه كالاهاى تجملى وارد كند.
3- سنجابى همچنين گفته است كه اگر جبهه ئ ملى به قدرت برسد وامهاى ايالات متحده را باز پرداخت خواهد كرد حتى اگر اين وامها در دوران تعطيلى مجلس منعقد شده باشد.
ولى مردم ايران ممكن است اجزاه ندهند كه حكومت جبهه ئ ملى وامها را بپردازد زيرا قانون صراحت دارد كه وامها طبق چنين شرايطى اعبتار ندارد.
4- سنجابى صريحاہ گفته است كه از هر قدرت بيگانه اى اسحله قوبل نخواهد كرد.
شايد جبهه ئ ملى از هيچ منبعى اسلحه دريافت ننمايد.
زيار مى خواهد قانون، حكمفرما باشد و با اعمال زور و اسلحه روى كار نخواهد آمد.
چندين افسر بازنشسته ئ ارتش كه پس از سرنگونى حكومت محمد مصدق بازنشسته شده اند پيشنهاد كمك به جبهه ئ ملى كرده اند، ولى جبهه ئ ملى ايران افسران بازنشسته را بيشتر به عنوان اشخاص غير نظامى تلقى مى كند تا افسران ارتش.
5- سنجابى اظهار عقيده كرده است كه با فعاليت زير زمين جبهه ئ ملى مخالف است و حتى پيشنهاد كرده است كه يكى از ماعمورين ساواك در تمام جلسات جبهه ئ ملى شركت كند تا ساواك اطلاعات دقيقى را در مورد جلسات جبهه ئ ملى تهيه كند و متوظسل به گزارشات تهيه شده از سوى يك دست نشانده بى سواد نشود.
83 شماره سند 28 سپتامبر 6 - 1961 مهر 04/31 تاريخ:

گفتگو با دكتر كريم سنجابى:

سند شماره 83 كريم سنجابى - 6 طبقه بندى: خيلى محرمانه شماره: 551 سفارت آمريكا - تهران تاريخ: 28 سپتامبر 6 - 1961 مهر 0431 موضوع: گفتگو با دكتر كريم سنجابى به پيوست، متن گفتگو با دكتر كريم سنجابى رئيس كميته مركزى جبهه ئ ملى آمده است.
دكتر سنجابى شايعات و انتقاداتى كه معمولاہ از رژيم مى شود را تكرار كرد.
وى گفت به عقيده ئ وى اوضاع ايران بدتر از اوضاع قبل از به قدرت رسيدن دكتر امينى است و اين بعلت عقب افتادن انتخابات كه مغاير با قانون اساسى است مى باشد.
وى گفت كه اميدوار است سال تحصيلى كه تا چند روز ديگر شروع مى شود در دانشگاه " محلى كه وى استاد حقوق مى باشد " سال آرامى باشد.
ولى وى احتمال بروز مجدظد فعاليتهاى سياسى توسط قسمتى از دانشجويان را رد نكرد.
به طور كلى دكتر سنجابى نسبت به وجهه و نقش جبهه ملى در آينده ئ نزديك زياد اميدوار نبود.
براى سفير: هارى.
اچ.
شوارتز كنسول آمريكا در امور سياسى رونوشت به همه ئ كنسولگرى هاى ايران طبقه بندى: خيلى محرمانه متن گفتگو زمان و مكان 5 6 بعدازظهر 26 سپتامبر 4 " 1961 مهر 1340 " در خانه ئ دكتر سنجابى شركت كنندگان: دكتر كريم سنجابى رئيس كميته مركزى جبهه ئ ملى و فرانكلين كراوفورد دبير دوم سفارت تحليلها و نظارت دكتر سنجابى راجعه به صحنه ئ سياسى ايران نشان مى داد كه وى نا اميد مى باشد.
دكتر امينى را شخصى توصيف كرد كه سخن بسيار مى گويد و ليكن به آنها جامه عمل نمى پوشاند.
او گفت كه اوضاع اقتصادى مملكت خيلى بد است و اگر چه همه اش تقصير دكتر امينى نيست ولى بنا به گفته سنجابى دكتر امينى بخاطر محدوديتهاى ناگهانى كه بر اقتصاد، مخصوصاہ در زمنيه اعتبارها تحميل كرده است مقصر مى باشد.
علاوه بر اين وى دولت امينى را دولتى توصيف كرد كه سفره در يوزگى را در برابر تمام جهانيان مى گشايد.
او با لبخند گفت كه نوع حكومت امينى با حكومتهاى قبلى يكى است و فقط درجه ئ آن فرق مى كند.
سنجابى به تفصيل راجعه به شكستها و ضعفهاى سياسى دولت بويژه راجعه به موضع آن در تعويق نا محدود انتخابات صحبت كرد.
وى گفت در حال حاضر هدف اصلى جبهه ئ ملى آنستكه آزادى عمل بدست آورده و خودش را سازماندهى كند.
در حال حاضر جبهه ئ ملى اجازه ئ باز كردن باشگاه و انتشار روزنامه و اعلاميه را ندارد.
وى گفت ذكر نام جبهه ئ ملى در مطبوعات ممنوع است و فقط در روزنامه هاى انگليسى زبان كه مخصوص خارجى ها مى باشد گهگاهى از جبهه ئ ملى نامى برده مى شود.
به طور مثال او به نامه اى كه دانشجويان دانشگاه تهران در مورد كمك به مبارزه با بيسوادى به دولت نوشته بودند اشاره كرد.
او گفت كه اين نامه در كيهان مورخ 4 مهر چاپ شده است بدون اينكه از امضاع كنندگان نامه كه دانشجويان طرفدار جبهه ئ ملى دانشگاه تهران بودند نامى به ميان آورده شود.