داشته است تا قوانينى را در مجلس بگذارند كه حقوق شاه و حقوق مجلس را دقيقاہ تعريف كند و از قدرت ديكتاتورى شاه بكاهد.
وى عضويت در حزب كمونيست توده را انكار كرد و گفت كه خواهان يك حكومت از نوع مشروطه مى باشد.
032-I-CYN طى يادداشتى به تاريخ 16 ابان 1340 به نقل از يك منبع خارجى اطلاع داد كه شخص مذكور يكى از بنيان گزاران جبهه ملى است.
توضيح: " در اين قسمت تمامى مطالب مندرج در صفحات قبل دو باره تكرار شده است لذا از ذكر مجدد آن خوددارى مى شود - مترجم " .
در تاريخ اول اسفند 1330 با كامران سالور " شماره پرونده: 11567651 - الف ساكن TF33-44 نيويورك خيابان استقلال " در محل كارش واقع در 66 .ts 22 tseW صحبت شد وى گفت كه خودش سابقاہ عضو انجمن دانشجويان ضد كمونيست تهران بوده است و نيز طى تظاهراتى توسط طرفداران كمونيستها بشدت مجروح شده است و مدتى هم در وزارت اقتصاد ايران كار مى كرده است.
وى دكتر شايگاه را شخصاہ نمى شناخت ولى تا آنجائى كه مى دانست دكتر شايگان هرگز سمپات حزب توده نبوده و هميشه به ضد كمونيست بودن معروف بوده است.
وى خواستار محدود كردن قدرت شاه و خواهان حكومت مشروطه اى كه شاه در راس آن و شبيه حكومتهاى مشروطه ئ انگليس و كشورهاى اسكانديناوى باشد بود.
وى در ايران به عنوان يك شخص خيلى دمكرات و مبارز عليه روشهاى ديكتاتورى شاه شناخته شده است.
جبهه ئ ملى كه شخص مذكور عضو آن مى باشد يك سازمان دمكراتيك مى باشد كه هدف ان محدود كردن قدرت شاه و ايجاد دمكراسى در ايران مى باشد.
شاهد گفت كه او هرگز نشنيده است كه شخص مذكور " دكتر شايگان " در اعلاميه اى از حزب توده طرفدارى كرده باشد و در حقيقت وى به ضد كمونيست بودن مهشور است.
در تاريخ 2 اسفند 1340 با عليمحمد فاطمى " 10136079 - الف ساكن نيويورك خيابان 62-6099 " در دفتر كارش راجع به دكتر شايگان صحبت شد، وى گفت كه شخص مذكور را تقريباہ 15 سال است كه مى شناسد.
شاهد " عليمحمد فاطمى " رئيس انجمن دانشجويان ايرانى مقيم آمريكا و يكى از رهبران كنفدراسيون دانشجويان ايرانى است كه 39000 عضو در آمريكا، اروپا و ايران دارد.
وى گفت كه دكتر شايگان شخص شناخته شده اى در ايران و خارج به عنوان وزير آموزش و پرورش و رهبر اكثريت در مجلس مى باشد وى همچنين گفت كه حزب توده " حزب كمونيست ايران " در سال 1328 غير قانونى اعلام شد.
دكتر شايگان بخاطر رهبرى اش در اعلام قانون امنيت ملى كه مقرراتى را بر عليه حزب توده وضع كرده بود توسط روزنامه ئ بسوى آينده كه ارگان رسمى حزب توده بود مورد حمله قرار گرفت.
در تير 1331 آوريل هارى من نماينده ترومن با شايگان كه نماينده ئ دكتر مصدق بود مذاكراتى داشت.
در اعتراض به اين عمل حزب توده تظاهراتى خشونت آميز راه انداخت كه تعداد زيادى نيز كشته شدند.
دولت مصدق قانون امنيت ملى را از مجلس گذراند تا اين گونه تظاهرات را متوقف و از اين نوع بى نظمى ها جلوگيرى كند.
در نتيجه گذراندن اين قانون حدود 100 نفر از اعضاى حزب توده كه شامل رهبران آن نيز مى شد به جزيره اى در خليج فارس تبعيد شدند و تحت مراقبت شديد قرار گرفتند.
دكتر شايگان عالم اصلى گذراندن اين قانون بود و بخاطر اينكار دكتر شايگان شديداہ به عنوان مهره ئ امپرياليسم فاشيست و غيره از سوى عوامل حزب توده مورد حمله قرار گرفت.
شاهدى " عليمحمد فاطمى " همچنين اضافه كرد كه دكتر شايگان رهبر اكثريت در پارلمان بود و فعاليتهاى وى دائماہ از سوى حزب توده مورد حمله قرار مى گرفت.
دكتر شايگان به عنوان رهبر اكثريت مجلس و نماينده ئ مصدق با هيئتهاى مختلفى كه از جانب رئيس جمهورى آمريكا براى مذاكره راجع به نفت به ايران آمده بودند، مذاكره مى كرد.
عوامل حزب توده مخالف اينگونه مذاكرات بودند و اصرار مى كردند كه آمريكا هيچگونه حقى براى مداخله در اين امور را ندارد و مى گفتند كه دكتر شايگ ان و ساير مقامات دولتى با ادامه ئ اينگونه مذاكرات به دولت خيانت مى كنند.
وى همچنين بخاطر عدم طرفدارى از ائتلاف حزب توده و جبهه ئ ملى از سوى حزب توده مورد حمله قرار گرفت.
شاهد " عليمحمد فاطمى " ، در آخ رين سخنرانى عمومى دكتر شايگان در تاريخ 25 شهريور 1332 شنيد كه وى گفت كه خطر امپرياليسم سرخ به اندازه ئ خطر امپرياليسم بريتانيا براى ايران مى باشد و دكتر شايان مجدداہ بخاطر عقايد ضد كمونيستى اش مورد حمله ئ حزب توده قرار گرفت.
وى رئيس و عضو دانشكده ئ حقوق دانشگاه تهران بود.
در خلال اين مدت عوامل و دانشجويان حزب توده كه موقعيت محكمى در دانشگاه داشتند زا وى متنفر بودند چون وى موضع مستقلى داشت و با ساير اساتيد دانشكده كه عقايد چپگرايانه داشند همراه نبود.
عده ئ زيادى از قضات و دادستانهاى فعلى ايران شاگردن قبلى دكتر شايگان بودند و انتقادهاى وى رااز حزب توده زمانى كه اين حزب سعى مى كرد امتياز نفت شمال را براى شوروى بگيدر، بخاطر دارند.
شاهد " عليمحمد فاطمى " همچنين گفت كه بعد از كودتاى 1332 دكتر شايگان در حقيقت رهبر جبهه ئ ملى شده است.
جبهه ئ ملى ائتلافى از چهار حزب در ايران مى باشد.
و خواستار استقلال ايران و اجراى قانون اساسى سال 1285 " 1906 ه.ش." است.
آنها همچنين خواستار بر كنارى عوامل فاسد از دولت و تشكيل دولتى كه آزاد و نماينده مردم باشد مى باشند.
از سال 1951 حزب توده هميشه با تلاش براى پيوستن به جبهه ملى در صدد كسب اعتبار براى خود بوده است و هميشه ايده ئ جبهه ئ متحد را مطرح مى كرده است.
دكتر شايگان همراه با ساير رهبران جبهه ملى هميشه در مقابل اين فشار حزب توده مقاومت كرده و حتى در مواردى گفته است كه جبهه ئ ملى يك نهضت ملى گرا و ملهم از خواسته ها و منافع دولت ايران مى باشد.
اين جبهه نقطه ئ مشتركى با حزب توده و كمونيسم بين الملللى ندارد.
يكى ديگر از گفته هاى مهم دكتر شايگان اينست كه حزب توده سعى مى كند در مجامع بين المللى اينطور نشان دهد كه ايران منافع مردمش را در راه كمونيسم قربانى مى كند و جبهه ئ ملى اجازه نمى دهد كه مردم ايران توسط عوامل حزب توده اينگونه استثمار شوند.
شاهد گفت كه دكتر شايگان سخنرانيهاى زيادى در ايالات متحده داشته است كه آخرين آنها در آذر 1340 بود.
بعقيده ئ شاهدان شخص مورد بحث مايل است كه بازگشت سلطنت طبق تجويز قانون اساسى 1285 باشد نه اينكه ديكتاتورى كه اكنون وجود دارد، حكومت كند.
شاهد اعلام داشت كه بعقيده ئ او فرد مورد بحث بعلت سوابق گذشته خود و مراوده ئ طولانى اش با دكتر مصدق و مزيد بر آن سالهاى تحصيل در فرانسه و كسب معلومات در اروپاى غربى مخالف سرنگونى حكومت از طريق زور و جبر و قتل سياسى و اعمالى از اين قبيل است.
شاهد از نطق هاى فرد مورد بحث و كتابهاى او و اطلاعاتى كه از شاگردان سابق فرد مورد نظر بدست آورده است معتقد است كه فرد مورد بحث عميقاہ به نهادهاى دمكراتيك پايبند است و اعتقاد دارد كه هر گونه تغييرى در حكومت بايد از طريق وسايل مسالمت آميز و مشروع صورت بگيرد.
روز 14 اسفند 1340 ماعمور گزارشگر به همراهى لويد ماتسن معاون رئيس در دفتر كنسولگرى ايران به آدرس شماره 30 راكفلرپلازانيويورك رفت و با اشخاص زير مصاحبه كرد.
مسعود جهانبانى سر كنسول ايران اطلاع داد كه او از شاگردان سابق فرد مورد بحث در دانشكده ئ حقوق دانشگاه تهران بوده است.
حكومت مصدق بهر صورت هرگز مظنون به هوا خواى از كمونيستها يا دست چپى بودن به هيچ عنوانى نبوده است.
فرد مورد بحث به عنوان رهبر اكثريت در پارلمان دكتر مصدق هرگز طورى رفتار نكرده بود كه نشان دهد تمايلى نسبت به حزب توده داشته است.
در واقع در فعاليتهاى سياسى، فرد مورد بحث مخالف با عناصر توده اى در ايران بوده اتس معذلك از زمان كودتا در سال 1332 به بعد سركنسول مى داند كه فرد مورد بحث با شاه مخالفت كرده و همچنان در فعاليت خود بهمراه جبهه ئ ملى عليه شاه كار مى كند.
سر كنسول همچنين اطلاع داد كه هر چند او مى داند كه فرد مورد بحث با حكومت كنونى در ايران مخالف است، او هيچگونه اطلاعى از گرايشات كمونيستى وى ندارد.
منصور مشكين پوش، كنسوليار ايران گفت مدت پانزده سال است كه نامبرده را مى شناسد.
شايگان يك شخص بسيار مذهبى است و همواره نسبت به كمونيسم ابراز مخالفت كرده است.
كنسوليار، سابقاہ شاگرد وى در دانشكده ئ حقوق دانشگاه تهران بوده است.
در جريان تحصيل در دانشگاه، كنسوليار خاطر نشان ساخت كه شايگان همواره با دانشجويانى كه از ايدئولوژى كمونيستى طرفدارى مى كرده اند مخالف بوده است.
كنسوليار گمان نمى كند كه فرد مورد بحث هرگز نسبت به عناصر حزب توده در ايران علاقه داشته و در واقع هنگامى كه شايگان در مجلس بود، چنين نشان مى داد كه با حزب توده مخالف است.
ناصر شيرازى كنسوليار، اطلاع داد كه او شايگان را از سال 1330 مى شناسد و سابقاہ شاگرد وى در دانشكده حقوق دانشگاه تهران بوده و فرد مورد بحث يكى از استادان او بوده است.
او همچنين معتقد است كه نامبرده هرگز تمايلاتى نسبت به عناصر توده اى در ايران نداشته بلكه بالعكس اقدامات فرد مورد بحث در زمانى كه در پارلمان بود، همواره عليه حزب توده بوده است.
حكومت مصدق هرگز به هيچ وجه دست چپى يا طرفدار كمونيسم نبوده، بلكه در نظريات خود بيشتر ملى گرا بوده است.
در نظر داشته كه اختيارات شاه را كاهش دهد.
روز 14 اسفند1340 فهرست نشانى و سمتهاى بيگانگان، نامهاى افرادى كه ممكن است احياناہ شايگان را بشناسند فراهم شد.
روز 18 اسفند 1340 بازرس دو گلاس هالى با امير اسد جواهرى در آدرس شماره 54 خيابان هاريسون استاتن آيلند نيويورك مصاحبه كرد.
شاهد گفت كه او فرد مورد بحث را تنها از لحاظ شهرت مى شناسد و اينكه او استاد حقوق بوده و ادبيات و زبان دريس مى كرده است.
او همچننى نماينده پارلمان در ايران در طى دوران رژيم مصدق و مشهور به مخالفت با شاه بوده است.
روز 18 اسفند 1340 بازرس دو گلاس هالى با امير تاج مهر به آدرس شماره 773 خيابان اسليت استاتن آيلند نيويورك مصاحبه كرد و در جريان آن وى از ارائه هر گونه اطلاع مناسبى در مورد فرد مورد بحث خوددارى كرد.
تحقيقات انجام گرفته براى مصاحبه با اسماعيل فياض و منصور لطفى اين نتيجه را به دست داد كه محل كنونى اقامت آنها شناخته نيست.
فرد مورد بحث روز 30 بهمن 1340 در اين دفتر حضور يافت و سوگند نامه اى امضاع كرد كه به عنوان نمونه ئ الف بپيوست آمده است.
او اطلاع داد كه اكنون در آدرس شماره 25 دون پورت نيوراشل نيويورك زندگى مى كند.
او اكنون مدرس زبان و ادبيات فارسى در مدرسه ئ جديد تحقيقات اجتماعى نيواسكول weN loohcS در شماره ئ 66 غربى خيابان دوازدهم شهر نيويورك است.
همسر و دو فرزند او نيز در ايالات متحده هستند.
يك پسر او دربارد كالج در نيويورك و پسر ديگر او درتوماس كالج در شهر سينگ پال ايالت مينه سوتا تحصيل مى كند.
او سابقاہ استاد حقوق مدنى در دانشگاه تهران از سال 1314 تا سال 1336 بوده است.
او مشاور وزارت دارايى از سال 1314 تا 1316 بوده و از سال 1325 تا سال 1326 وزير فرهنگ و از 1328 تا 1331 عضو پارلمان ايران بوده و در سال 1332 همراه نخست وزير مصدق و ساير اعضاع حكومت ايران بتوسط شاه دستگير شده و به توطئه براى سرنگونى حكومت متهم شدند.
براى او يك محكوميت 10 ساله ئ زندان تعيين شد ولى حكم محكوميت او به سه سال زندان تخفيف يافت و سپس آزاد دش.
وى گفت كه در حالى كه در پارلمان ايران بود حزب توده، غير قانونى اعلام شد و آنها حكومت كنونى را به عنوان يك حكومت امپرياليست و طرفدار ام ريكا مورد حمله قرار دادند.
در حاليكه وى عضو پارلمان ايران بود به تدوين قانون عليه انقلابيون يا هر كس ديگرى كه بخواهد حكومت را بر هم زند كمك كرد و اين در واقع مربوط به حزب توده بود.
نام قانون عبارت بود از قانون امنيت ملى .
او هيچگونه كمكى به عناصر توده اى در ايران نكرده و نسبت به ان ها سمپاتى نداشته است.
او اعلام داشت كه اساس اتهامات عليه وى و مصدق نخست وزير در سال 1332 اين بود كه آنها مى خواستند بكوشند تا رژيم را از سلطنت به جمهورى تبديل كنند.
حزب كمونيست غير قانونى اعلام شده بود و براى حكومت بسيار سودمند بود تا بكوشند فرد مورد بحث و مصدق را به كمونيست بودن محكوم كنند.
ولى حكومت كمترين مدركى براى اثبات اينكه مصدق با فرد مورد بحث كمونيست بوده اند نداشت.
بر عكس، مصدق و او همواره بر عليه كمونيسم مبارزه كرده اند.
فرد مورد بحث همچنين اعلام داشت كه او عضو جبهه ئ ملى بوده و هنوز هم هست.
اصول جبهه ئ ملى عبارتند از: برقرارى دمكراسى و سلطنت مشروطه.
جبهه ئ ملى به هيچ وجه طرفدار ايدئولوژى كمونيستى نيست او به سرنگون كردن حكومت از طريق زور و خشونت معتقد نيست.
و تحصيلات و تربيت او همواره نشان داده است كه تغيير بايد از طريق قانونگذارى باشد.
فرد مورد بحث گفت كه هرگز عضو حزب كمونيست يا طرفدارى نهضت آن نبوده است.
او همچنين كاملاہ تكذيب كرد كه از عناصر توده اى در ايران حمايت كرده باشد.
او قبول دارد كه با شاه مخالف است ولى سازمانى براى مبارزه عليه حكومت ايران تشكيل نداده است.
تحقيقاتى كه از همسايگان و محل كار او در تاريخها و محل هاى مذكور در زير بعمل آمده و همه اشخاص زير كه طرف مصابحه قرار گرفتند.
اطلاع دادند كه فرد مورد بحث شخصى است با خصوصيات اخلاقى و شهرت خوب و در باره ئ وفادارى فرد مورد بحث هيچ مطلبى كه مخالف چنين وفادارى باشد منعكس نشده است.
همه اشخاصى كه طرف مصاحبه قرار گرفته اند نيز اطلاع دادند كه فرد مورد بحث هرگز علاقه اى به كمونيسم نشان نداده است.