درس اوّل - ره توشه حج نسخه متنی

درس اوّل

رخصت حضور عباس كوثرى

« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تَدْخُلُوا بُيُوتَ النَّبِىِّ إِلاَّ أَنْ يُؤْذَنَ لَكُمْ»هنگامى كه زائر به حريم كوى يار نزديك مى شود، التهاب و عشق و شور، سراسر وجودش را فرا مى گيرد. در آغاز رخصت حضور مى طلبد و در انتظار ديدار لحظه شمارى مى كند; زيرا از قرآن آموخته است كه به خانه پيامبر(صلى الله عليه وآله) جز با رخصت گام ننهد. اين امر، كه در كتابهاى زيارتى با عنوان «اذن دخول» از آن ياد شده، با زمزمه هايى روح نواز همراه است و با اين جمله پايان مى پذيرد:«فَاْذَنْ لي يا مَوْلاي في الدّخول اَفْضَلَ ما اَذِنْتَ لاِحَد مِنْ أوْليائِكَ فَاِنْ لَمْ اَكُنْ أهلا لِذلِكَ فَاَنْتَ أهْلٌ لِذلِك». «پس رخصت ده اى مولاى من، تا به حريمت راه يابم; بهترين رخصتى كه به هر يك از دوستانت دادى. پس اگر من براى حضور نزد تو شايستگى ندارم، تو شايستگى اش را دارى.» عالم از ناله عشاق مبادا خالى كه خوش آهنگ و فرحبخش نوايى داردرخصت حضور مبتنى بر اصول تربيتى و اخلاقى است و در همه زيارتها جايگاهى ويژه و ممتاز دارد; چه در زيارت كعبه و چه در زيارات معصومان(عليهم السلام). پيش از ورود به مكه بايد احرام پوشيد و با آن، رخصت حضور يافت. امام رضا(عليه السلام) در فلسفه احرام مى فرمايد: «دستور احرام براى اين است كه پيش از ورود به حرم و مركز امن الهى، دلها خاشع شوند و به دنيا و زينت و لذّات آن نپردازند.» مالك بن انس، فقيه مدينه، مى گويد: «سالى در سفر حج همراه حضرت صادق(عليه السلام)بودم، همه مردم لبيك مى گفتند و مى گذشتند; ولى جعفربن محمد از گفتن لبيك باز ايستاده بود و هرگاه برآن مى شد كه لبيك بگويد، خاموش مى ماند. گفتم: اى پسر رسول خدا، چاره اى نيست، لبيك بگو. فرمود: بيم دارم لبيك را، به نشانه اجابت فرمانهاى الهى، بگويم; اما پاسخ دريافت كنم كه اجابت نكردى و فرمان نبردى.»شب تار است و رهِ وادى ايمن در پيش آتش طور كجا، موعد ديدار كجاسترخصت حضور در زيارت معصومان(عليهم السلام) نيز حديثى شنيدنى دارد كه روشنگر راز و فلسفه اين حضور است. در اين رخصت طلبى ها دست كم سه نكته بسيار مهم نهفتهاست:الف: يادآورىِ عظمتِ انسانِ آرميده در زيارتگاه وقتى انسان، با توجه به فرمان الهى، در آستان معصوم(عليه السلام) قرار مى گيرد، جايگاه اين خانه رفيع را درمى يابد و با خود مى انديشد: اين كه در اين جايگاه آرميده، چه عظمتى دارد كه خالق انسانها فرمان داده است از وى رخصت بگيريم! امام صادق(عليه السلام) فرمود: چون خواستى وارد حرم رسول گرامى شوى، از باب جبرئيل وارد شو. باب جبرئيل محلّى است كه فرشته وحى هنگام نزول، از آن حضرت رخصت مى گرفت و وارد مى شد.